Gemikonağı limanından bahsediyorum.
2007’de Dışişleri Bakanı ve Başbakan yardımcısı Abdullah Gülün başkanlığında 10 maddelik bir eylem planı hazırlanmıştı.
Bu 10 maddelik eylem planında Kıbrıs Türk yönetimi altında malların, kişilerin ve hizmetlerin uluslararası dolaşımına açılması yer alıyordu.Bunun içinde Gemikonağı limanının işlerlik kazanmasıda vardı.
Ve yıl 2025 .Aradan geçen 17 yılda herhangi bir ilerleme yaşanmadı.
Bu AB dahil uluslararası toplumun 2004 yılının ortasından bu yana amaç olarak benimsediği, Kıbrıslı Türklerin dünya ile bütünleşmeleri amacınada uygun bir adımdı.Ama olmadı.Limanı açamadık!Tam tamına 51 yıldır kapalı.
Gemikonağı Limanını CMC Amerikan şirketi 50 yıl kullandı .Tonlarca maden ihraç etti.Milyonlarca dolar kazandı. Biz birçok avantajına ragmen KKTC sınırları içinde bulunan bu limanı işler hale getirmeyi beceremedik!
Doğu Akdenizin önemi hepimizin malumu. Ama bu önem sadece enerji kaynakları ,güvenlik ile sınırlı değil.Turizm ve taşımacılık yönünden de önemli. Yat ve marina turizmi açısından da bakıldığında Gemikonağı kıyı şeridi önemli bir üs niteliğinde.
Doğu Akdenizde dolaşan 1 milyon yat olduğundan sanırım birçoğunuzun haberi yoktur. Üstüne üstlük her yılda ilave 50 bin yat bu sulara giriyor. Ayrıca suveyş kanalını kullanan konteyner gemileri de bu güzergahtan geçiyor.
Şu anektoduda hemen ilave etmekte fayda var;Limasol limanı Türkiye limanlarına gerçekleştirmeyi düşündüğü transit konteynr hizmetinden yıllık 200 milyon dolar gelir elde etmeyi düşünüyor.Bunun çalışmaları ya bitmiş yada bitmek üzere.
Limanlar küresel ekonomi için son derece önemlidir. Deniz ticaretinin başlangıcından bu yana limanlar ülkelerin ekonomik ve sosyal kalkınmasında merkezi bir rol oynamıştır. Küresel mal ticaretinin %80'inden fazlası deniz yolları aracılığıyla taşınır.
Gemikonağı’nda inşa edilecek Konteynır Aktarma Limanı aynı zamanda Mersin-İskenderun enerji havzasının yaratacağı enerji taşıma trafiğine lojistik destek verebilme kabiliyetine de sahip.
Lefke sahil şeridini düzenleyerek turistler için Antalyadan Lefke - Gemikonağına günübirilik seferler yapmakta zor olmasa gerek.
Limanında marina ve yük limanı olarak işlerlik kazanması ile Adanın kuzey ve güney üretim merkezi olan bölgede ortaya çıkacak sinerji hem KKTC’ ne hem Türkiyeye hem de isterlerse Güney Kıbrısa önemli bir katma değer olarak yansıyacağı açıktır.
GaziMağusa limanı su derinliğinin yetersiz oluşu nedeniyle ancak küçük gemilerin yanaşabilmesine ek olarak, işçilik ücretlerinin yüksekliği, hizmetlerin yetersiz araç ve teçhizatla vardiyasız olarak verilmesi, mesai saatleri dışında yüksek ek mesai ücreti talep edilmesi gibi uyumsuz hizmet ve işbirlikleri sebepleriyle Akdeniz’in en pahalı limanıdır.
Gemikonağı ,Limasol ve Mersin’le karşılaştırıldığında büyük tanker ve gemilere kuzey-güney rüzgârlarından dolayı, bekleme konusunda daha iyi koşullar sağlayacağından, gemilerin bekleme zamanını ve maliyetini düşürmelerine yardımcı olabilecek ve bunun sonucunda gelecekte Limasol ve Mersin limanlarından daha fazla tercih edilebilme potansiyeline sahip.
Enerji ve transit taşımacılık fırsatlarından dolayı ve bölgenin fiziksel avantajından dolayı Gemikonağı limanı önemli bir konumda. Türkiye piyasası ile iş yapan ve yapmak isteyenler için, ayni zamanda Kıbrıs-AB içinde bir kapı olabilir.
Limanın deniz derinliği vs .de Cruise gemilerinin yanaşmasına da müsait.
Üstelik liman Kuzey Kıbrısta üretilen Tarım ürünlerinin % 30’ na katkı yapan bir bölgede bulunuyor. Narenciye ,çilek, enginar, kolakas ,karpuz ,üzüm ,patatesin % 30’u limanın bulunduğu bu bölgede üretiliyor.
Ama gelin görün ki ihraç için Gazimağusaya gönderiliyor .
Yolların bu ağır kamyon trafiği altında ezilmesini bırakın daha fazla zaman, emek ,mazot israfı.Kısaca Milli israf.
Ve Şimdi Dikkat!
Liman konusunda bundan sonra yazacaklarım daha da önemli.
Gemikonağı Limanı Uluslararası tanınan bir liman. Yani yeni kapı kapı dolaşıp liman izni almanıza gerek yok.
Bununla ilgili AB Komisyonunun KKTC limanlarının yasaklı veya ambargolu liman olduğu yönünde bir görüşüde yok.BM’nin doğrudan bir ticari ambargo kararıda bulunmuyor.
Üstüne üstlük bu liman British Admiralty gibi dünya tarafından referans alınan uluslararası yayınlar içerisinde de yer alıyor .
Ve Açılsa ülke ekonomisine 8-10 milyar dolar civarında katkı yapması muhtemel.Yani bugün Ülkenin Eğitim ve Turizmden elde ettiği gelirin fazlası.
Tanınmamış bir ülke olabilirsiniz. Kıbrıs konusunda birtakım stratejik düşüncelerinizde olabilir. Fakat bu uluslararası hukuğa uygun işler yapmanıza engel değildir.
İnsan yaşamı durağan değildir ve gelişen ve değişen dünyadada en az mülkiyet hakkı kadar yaşam hakkıda öneme hazidir ve insan yaşamın her alanında hayatını idame ettirebilmek için ihtiyaçlarına cevap verebilecek kamu menfaati güden çalışmalarıda bundan dolayı hayata geçirmek zorundadır.Limanlarda bunun bir parçasıdır.Bu konuda AİHM Namibya Davası- Demopoulos kararı ne demek istediğimi anlatan önemli bir argümandır.
Çeşitli seferler Gemikonağı limanının stratejik yönününü gündeme getirmişliğim vardır.Bir kez daha hatırlatmakta fayda görüyorum.
Limanlar bir ülkenin egemenliğinin simgesidir.Rum tarafının ekonomimizi çökertmeye yönelik haksız ve hukuksuz saldırıları artmışken KKTC için yeni bir sinerji yaratılabilecek Mavi vatanın limanı ,Gemikonağı limanını açmanın tam zamanıdır.
