Yeşilırmak yangınından sonra, Kuzey Kıbrıs’a yangın söndürme helikopteri alınması ya da askeri bir helikopterin yangın söndürme helikopteri olarak tekrar dizayn edilmesi şeklindeki iki önerinin gerçekçi olup olmadığını araştırdım.

Yangın söndürme helikopterleri çok pahalı olduğu için Türkiye satın alma yerine Rusya’dan kiralama yoluna gitmiş. Türkiye’de 1986’dan bu yana kullanılan tüm yangın söndürme helikopterleri kiralık helikopterler... Türkiye’de toplam 22 milyon hektar ormanlık alan için 26 kiralık yangın söndürme helikopteri kullanılıyor. Bu helikopterlerin bir adetinin, pilotu, teknik personeli ve yakıtı ile birlikte sadece 1 saatlik kirası ortalama 8.000 Dolar. Türkiye, 27 sene sonra ilki 2018’de teslim edilecek şekilde yangın söndürme helikopterleri satın almaya yeni başlıyor.

Görüştüğüm bazı uzmanlar ve yetkililer Türkiye’de askeri 2 helikopterin zamanında yangın söndürme helikopteri haline getirildiğini ancak 4 ton su taşıyabilen bu helikopterlerden verim alınamadığı için yangın söndürmede kullanımlarından vazgeçildiğini belirtti.

Askeri helikopterleri yangın söndürmek üzere tekrar dizayn etseniz dahi askeri pilotların uzmanlıkları ile yangın söndürme helikopterlerini kullanabilen pilotların tecrübesi farklı olduğu için, bu helikopterleri kullanacak pilotları bulmak da büyük sorun. Türkiye’de kiralanan helikopterleri kullanacak pilot bulunamadığından genellikle Rus ya da Ukraynalı pliotlar yangın söndürme helikopterlerini kullanıyor.

Kuzey Kıbrıs için bu şartlarda en makulü, bir adet yangın söndürme helikopterinin kiralanması için ihale açılması. Ancak yangın riskinin arttığı yaz aylarında 3 aylığına kiralanacak bir helikopter için yangın çıksa da çıkmasa da günlük 1,5 saat garanti kiralama yapılması, helikopter ve ekip tedarikçisi şirketler tarafından genellikle şart koşuluyor.

Kaba bir hesapla, 3 ay için kiralanacak bir helikopter, günde 1,5 saatlik garanti kiralama ile ayda 360 bin Dolar’a, 3 ayda 1 milyon 80 bin Dolar’a kiralanabilir. Bir helikopterin yangın halinde her saat için ayrıca 8.000 Dolar alacağı da hesaba katıldığında ortalama 1 milyon 250 bin Dolar’a yangın söndüren bir helikopteri ekibi ve yakıtı ile birlikte 3 aylığına kiralamış oluruz.

Gece görüşü olan tam donanımlı bir yangın söndürme helikopterinin satış fiyatı 12 milyon Dolar’dan; yangın söndürme uçaklarının fiyatları ise 30 milyon Dolar’dan başlıyor. Hadi diyelim ki satın alındı; bu helikopteri kullanacak özel eğitimden geçmiş pilotu ve teknik ekibi sürekli istihdam etmek gerekir ki, bu da her ay ekstra binlerce Dolar’a tekabül eder.

“Helikopter isterik”; eyvallah isterik de var mı bu kadar paramız? 3 ay için 1 milyon küsur Dolar helikopter kiralama bütçemiz yok ki 12 milyon Dolar’a helikopter satın alalım. Var mısınız ortalama 256 bin nüfustan kişi başına  46 Dolar 88 Cent  ödeyip de helikopter satın almaya? Ekibin maaşı, aylık helikopter bakım masrafı, yakıtı vs., ortalama 50 bin Dolar da ekstra ödemeye hazır mıyız? Oyuncak yangın söndürme helikopterleri bile 1.500 Dolar’dan başlıyor. Ama bizde istemek, “isterik” demek bedava! Ya da “helikopter isterik” derken Türkiye satın alsın da bize hibe etsin mi anlaşılıyor?