Lefkoşa Türk Belediye’sinde beklenen oldu. Belediyenin içine düşürüldüğü yönetim krizi ve mali iflas, kaçınılmaz olarak KKTC tarihinde bir ilki gerçekleştirdi. Yerel erken seçimler gündeme girdi. Gazetelerin kimi köşelerinde listeler halinde, bazılarında dedikodu mahiyetinde, bir diğerinde okurun görüşü veya beklentisi adı altında adaylık için yoklama çekenlerin ismi yayınlanıyor. Henüz ben adayım diye ortaya çıkan yok.

Adaylık dedikoduları veya kişilerle bizim işimiz yok. Lefkoşa’nın sorunları bunlardır ve bu sorunları şöyle çözmeye talibim diyen çıkarsa, sunduğu öneri ve projelerle ilgili bilebildiğimiz veya aklımızın erdiği kadar fikrimizi söyleriz. Bu makalede Lefkoşa’nın sorunlarını ortaya koyarak, bu işe heves edenlerin ve kamuoyunun bilgisine sunmayı amaçladık.

Lefkoşa’nın temel iki sorunu yönetim sorunu ve mali çıkmazdır. Bu sorunların ana sebebi olan siyasi sorun irdelenmeden, sorunlar anlaşılamaz ve çözüm yolları bulunamaz diye düşünüyorum. İki temel sorunun doğal bir yansıması olarak LTB ‘de istihdam ve personel sorunları da mevcuttur.

Ana sorunlar olarak değerlendirdiğim bu dört soruna belirili çözümler üretmeden, teknik sorunlar olarak gördüğüm temizlik, altyapı, su ve kanalizyon, çevre düzenlenmesi dahil park ve bahçeler, bayındırlık ve imar işleri, sağlıklı yaşam ve gıda kontrolu, şehrin fiziki yapısı ve görünümü, şehir ekonomisi, kültür ve sanat işleri ile ilgili sağlıklı ve kalıcı hal çareleri bulunamaz kanaatindeyim.

Yönetim sorunu; Belediye Başkanı ve Belediye Meclisinin yönetim anlayışı ve önceliklerinin ortaya çıkardığı yönetim kaosudur. Belediye yasalara uygun olarak ve halkın beklentilerini karşılayacak bir yöntemle yönetilmemiştir. Tam tersine ele geçirilen belediye kaynakları, sürekli belediye yönetiminde kalmak için popülist yöntemlerle, kişisel beklentiler ve partizanlık için kullanılmıştır. Kısaca belediye kötü yönetilmiştir.

Kötü yönetimle ilgili pek çok örnek verilebilir. Ben sadece bir tane ile yetineceğim. Belediye gelir ve giderini bilgisayar ortamında takip etmek, para tahsilatını ve harcamalarını elekronik olarak yapmak için bir firma ile anlaşma yapıldı. E-Belediye gerçekleştirilecekti. Firma işini yaptı. Parası ödenmediği için bıraktı ve gitti. Kurduğu sistem de çöktü. Sistem çalışsa, belediyeye borcu olanlar kolayca tesbit edilerek tahsilat oranı artırılacak, dileyen vatandaş belediyeye borcunu elektonik olarak ödeyebilecekti. Cemal Başkan, Cumhurbaşkanlığı seçimleri ve kurultay için istihdam yapmayı tercih edince e-belediye yattı.

Mali sorunlar, kötü yönetimin doğal sonucudur. Yasalar ne derse desin, Cemal Başkan gibi iş dünyasından gelen biri, kazancından daha fazla harcama yapamayacağını bilmez mi? Yasalara uymak hepimiz için olduğu gibi, seçtiğimiz yöneticiler için de zorunluluktur. Sayıştay raporu ortada. Ödeyemeyceğin kadar istihdam yap, bunları ödeycem diye yasal olmayan şekilde Belediyeyi borçlandır. Belediye gelirlerini azaltacak şekilde renklam panolarını peşkeş çek. Bir de üstüne, belediyenin 100 liraya yapabileceği işleri 200 liraya hizmet alımı altında, güya özel sektörden satın al. Böyle bir anlayışa para yetiştirmek mümkün değildir.

KKTC’nin siyasi, ekonomik ve kültürel başkenti olan Lefkoşa’nın gelir potansiyeli, çağdaş belediyecilik anlayışıyla yönetilmek şartıyla, cari giderlerini karşılamaya yeter ve artar bile. Artanı ile de, Lefkoşa Türk Belediyesini KKTC’nin vitrini yapacak bir görüntüye kavuşturacak yatırımlar, para dilenmeye gerek olmadan yapılır. Lefkoşa’yı batıran anlayış ise, tefeciden borç para alarak siyasi istihdamlarını finanse etti. Merkezi hükümet de, borçlanmayı teşvik ederek ve onaylayarak bu sorumluluğa ortak oldu. Alınan borçların bir kısmının, Cumhurbaşkanığı seçimlerinde harcandığına dair iddialar, kamuoyunu inandıracak yöntemlerle araştırılarak sonuçlandırılmadıkça, devletin tepesindekiler ve belediyeyi yönetenler halkın vicdanında aklanmayacaktır.

İstihdam ve personel sorunu; kötü yönetim anlayışının sonucu ve popülist siyasetin ürünüdür. Fakir ve fukarayı memnun edeceyik ayakları ile, yandaşların ve yakınların istihdamı, bugün yönetimdeki kaosun ve mali iflasın temel nedenidir. İsithdamlarda, yapılacak işe uygun vasıf, nerede ise hiç kimse için aranmadı. Yeni istihdamlar, belediyenin yapması gereken işlere çözüm olmadığı gibi, bunlar yönetim için sürekli sorundur. Hele de Sendika Başkanının iddia ettiği gibi, işe gelmeden maaş alanlar varsa, durum daha da vahimdir. İş yapmadan veya işe gelmeden personele para ödenmesi yasal değildir.

LTB’nin istihdam ettiği çalışan sayısı yasal sınırlara indirilse bile personel sorunu bitmeyecektir. Belediyenin işlerine uygun vasıfta personeli, istihdam yolu ile çalıştırmak artık çok zordur. Mevcut personeli, iş ihtiyacına göre meslek içi eğitime tabi tutmak ve yetiştirmek de, zaman alacaktır. Çalışan sayısının yasal sınırlara indirmek için devlet dairelerine aktarmak, ahlaki olmadığı gibi, kötü emsal olacaktır. İşten atmak yeni bir haksızlıktır. Çalışan sayısını azaltmak için başka yöntemler bulunması ve çalışmayı hak edenlerin korunması da düşünülmelidir.

Siyasi sorun; sadece Lefkoşalıları değil bütün ülkeyi ilgilendiren bir sorundur. Bu sorunun temelimde iktidar partisindeki iç hesaplaşma vardır. Hesaplaşmanın nedeni de, ülkenin en yaşlı iki politikacısının, hangisinin Cumhurbaşkanlığı makamında daha uzun kalacağının yarattığı çekişmedir. Bu çekişme veya kavga nedeniyle, mahkeme kararlarına rağmen bir günde bitmesi gereken Kurultay, sonuçlanmamış ve ne zaman sonuçlanacağı da henüz belli değildir.

Kurultay kavgası nedeniyle LTB’nin ödeme krizine girdiğini bir önceki yazımda belirtmiştim. Sayın İrsen KÜÇÜK bu krizde başroldedir. Sayın Başbakan’ın insiyatifi ile yapılanlar veya yapılmayanlar nedeniyle LTB batmıştır. Diğer tarafı akladığımı düşünmeyin. Onlar da, özellikle Cemal Başkan ve Cumhurbaşkanının yaratılan yönetim kaosu ve mali iflasta birinci derecede sorumlulukları vardır. Siyasi sorun; iktidar partisindeki parti içi iktidar kavgası ve siyaset anlayışıdır.

Kurultayda taraflardan biri kesin galibiyete ulaşsa bile siyasi sorun bitmeyecektir. İktidar partisi, bu sorunu istirmar ederek zaman kazanmaya devam edecektir. Ülkeyi ve LTB’ni kaostan ve çöküşten kurtarmanın tek yolu erken seçimdir. Sayın Başbakanın, zaman kazanmak ve muhalefetin gözünü korkutmak için iki kademede yapmayı düşündüğü LTB Meclis ve Başkanlık seçimleri, onun ve partisinin sonunu getirecektir.