K.T Engelliler Federasyonu’na bağlı K.T. Görmezler Derneği, K.T Zihinsel Engelliler Derneği, Engelli Aileleri Dayanışma Derneği, Engelsiz Yaşamı Destekleme Derneği ve Umut Otizm Dernekleri, Görmezler Derneği Mehmetali Tatlıyay Eğitim ve Kültür Salonu’nda, engellilerin genel sorunlarını içeren basın toplantısı gerçekleştirdi. Derviş Yücetürk basın toplantısında, “gelmiş geçmiş hükümetlerin engellilere gerekli desteği vermediklerini, 23 Kasım 1993’te çıkan yasanın iyi bir yasa olmasına rağmen, 94 yılında hükümet edenlerin değerlendirme tüzüğünü değiştirerek yasanın engelliye değil hastalara hizmet etmesini sağladığını” aktardı. Yücetürk, her işyerinin yasal olarak 25’e 1 oranında engelli istihdam etmesi gerektiğini fakat bunun yapılmadığını, 660 engellinin iş ve aş beklediğini, istihdam edilmeyen ve nakdi yardım ve katkılarla ayakta durmaya çalışan engellilerin yaşamlarını idame ettirecek gelire sahip olmadıklarını anlattı. Erişim ve ulaşım konularına bakıldığı zaman, tüm belediyelerin sınıfta kaldığını iddia eden Yücetürk, bu noktada devletin yasa ve tüzüklerin gereğini yapmasının elzem olduğunu aktardı. Özel Eğitim konusunda sendikalardan da tam destek alınan yasa tasarısı hazırlamalarına rağmen bunun halen Meclisten geçirilmediğini kaydeden Yücetürk, bazı Bakanlıkların üstlenmesi gereken yükleri, Derneklerin üstlenmek zorunda kaldığını ifade etti. Devletin halen anne-babası ölüp kendisi hayatta kalan engelli bireyler için düzgün bir sistemi hayata geçiremediğini yineleyen Yücetürk, “Engelsiz Yaşam Evi” Projesine 2014 yılında başlanmasına rağmen çeşitli nedenlerle halen bitirilmediğini, ikinci etabı başlaması gereken projenin ikinci etabının başlamadığını ve bunun da engelliler için ayrı bir sorun oluşturduğunu belirtti. Yücetürk, Devletin üstlenmesi gereken ve üstlenmediği tüm görevler için artık yasa, hukuk ve mahkeme yoluna gideceklerini ve Anayasa Mahkemesi dahil her yerde haklarını arayacaklarını vurguladı. Yücetürk, Vakıflar İdaresi’ni de eleştirerek, “920 bin TL engellilere katkı yaptık” söyleminin boş bir söylemden ibaret olduğunu savundu ve bu katkının kimin parasıyla nereye yapıldığının açıklanmasını istedi. ÇALUDA Zihinsel Engelliler Derneği Başkanı Melek Çaluda, henüz zihinsel engelliler için bir erken tanı merkezi olmadığına işaret ederek başladığı konuşmasında, KKTC’de danışmanlık merkezi eksikliğinin hissedildiğini, zihinsel engellilerin eğitim, istihdam, sağlık, ulaşım ve dolaşım alanlarındaki ihtiyaçlarının elzem olduğunu belirtti. Çaluda, anne-babası vefat eden engellilerin ebeveynlerinin emekli maaşlarını alabilecekleri yeni düzenlemenin geçmesinden dolayı memnun olduklarını, fakat, “hem nakdi yardım hem maaş alamaması” durumunun ortadan kaldırılması için ortada bulunan engellerin aşılması ve engellilerin hakkı olan bu maaşları tam olarak alabilmeleri için çalıştıklarını ifade etti. ÖZERDEM Umut Otizm Derneği Başkanı Mustafa Özerdem de, otizmli bireylerin 18 yaşa kadar nitelikli eğitim alabilmeleri için gerekli Özel Eğitim Yasalarının bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. Dünyanın, otizmli bireylerin özel derslerle ve yeteneklerinin keşfiyle ne kadar değerli olabileceklerini gördüğünü fakat KKTC’nin henüz göremediğini söyleyen Özerdem, “KKTC’de engelliye el uzatan bir yapı bulunmadığını” kaydetti. Otizmliler için sağlık, çalışma, eğitim alanlarında bir eylem planı hazırlayıp Bakanlıklar ve ilgili kuruluşlarla paylaştıklarını fakat yanıt alamadıklarını anlatan Özerdem, otizmlilerin eğitiminin maddi boyutlarının çok fazla olduğunu, devletin imkânları çerçevesinde verilen eğitiminse kısıtlı olduğunu ifade etti. Otizmli bireylerin devletin randevu sisteminde hastanelerde çok zor anlar yaşadığının altını da çizen Özerdem, uzun bekleme saatlerinin bu bireylerde huzursuzluğa neden olduğunu, sağlık sistemi içerisinde otizmlilerin sorunlarını anlayan ve bu alanda eğitim almış sağlık çalışanı sayısının çok az olduğunu belirtti. Özerdem, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını da, otizmli bireyler için üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmeye çağırdı. 14 MADDELİK İSTEM PAKETİ Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonu Yönetim Kurulu’nun aldığı kararla devlet ve hükümet yetkililerine sunduğu 14 maddelik istem paketi şöyle: “Engellilerin genel sorunlarını çözecek engelliler dairesinin acilen kurulması. Özel eğitim yasa ve tüzüklerinin acilen Meclis’ten çıkarılması. 18 Yaş Üstü Engelliler Rehabilitasyon Merkezleri ile yakında açılması planlanan Engelsiz Yaşam Evine devlet tarafından ihtiyaç duyulan kadrolarla ilgili gerekli çalışmaların acilen tamamlanması ve gerekli yasaların yapılması. Engellileri Koruma, Rehabilite ve İstihdam Yasası altında mevcut olan Derecelendirme Tüzüğü, İş koşulları ve Nakdi Yardımlar Tüzüğü ile Hak ve Ödevler Tüzüklerinin iyileştirilmesi. Engelli yurttaşlarımızın kamuya açık alanlarda ve kamuya yönelik hizmetlerden eşit şekilde yararlanmalarını engelleyen ulaşım, dolaşım ve erişim sorunlarına ivedi çözüm getirilmesi. 2006 yılından beri gerekçesiz olarak kamuya yapılmayan yüzde dörtlük engelli istihdamın acilen yapılması ve sağlık kurulu raporu nedeni ile istihdam edilemeyen engellilere de asgari ücret düzeyinde nakdi yardım sağlanması. Özel bakıma gereksinimleri olan Engellilerin ailelerinin maddi durumuna bakılmaksızın bakıcılarına asgari ücret düzeyinde maaş bağlanması. K.K.T.C. Meclisi’nden geçen B.M. Engelli Hakları Bildirgesi’nin acilen uygulanması için gerekli tüzüklerin ivedilikle çıkarılması. Yaşamlarını nakdi yardımla sürdüren engellilere elektrik, su ve telefon gibi muafiyetlerin acilen sağlanması. İlçe merkezlerinde bulunan özel eğitim okullarına ve/veya kaynak sınıflara ve/veya kaynaştırılmış eğitime devam eden engelli çocukların tamamının ulaşımlarını sağlayacak servislerin konulması ve servislerde bakıcı olması. Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonu girişimleri ile Türkiye Kızılay’ından alınıp devlet eliyle hizmete açılan Girne Karakum’daki 18 yaş üstü Engelliler Rehabilitasyon Merkezi’nin yanında bulunan alana Engelli Tatil Köyü yapılmasının sağlanması. Bakanlar Kurulu Kararı ile 1985 yılında Kıbrıs Türk Görmezler Derneği ile Engelsiz Yaşamı Destekleme Derneği’ne tahsis edilen merkez bina ve okul arsalarının bir an önce tapularının verilmesi. Kıbrıs Türk Görmezler Derneği tarafından inşa edilecek olan tam donanımlı göz hastanesi için devlet tarafından uygun görülecek bir yerin geciktirilmeden tahsis edilmesi. Kıbrıs Türk Engelliler Federasyonuna bağlı Kıbrıs Türk Zihinsel Engelliler Derneği Umut Otizm ve Engelli Ailesi Dayanışma Derneklerine yer veya bina tahsis edilmesi için acilen gereğinin yapılması.” Haber: Raif Uzkan Fotoğraf: Hüseyin Sayıl