Afgan kadınlar yasak aşklarını gizli şiirlerde ve manilerde dile getirmiş. Yüzyıllardır kuşaktan kuşağa aktarılan bu isyan sözleri bize ne anlatıyor?<br /> "Kız kardeşler yan yana ağabeylerini över/ Ağabeylerse kız kardeşlerini başkalarına satar" - Anonim<br /> Birkaç yıl önce film yapımcısı ve fotoğrafçı Seamus Murphy ile 'araştırmacı şiir' adlı ilginç bir proje için Afganistan'ı dolaşmıştım.<br /> Mülteci kamplarında ve uzak köylerdeki düğünlerde, bir keresinde ise bir at çiftliğinde anonim maniler derledik. Afgan manileri en az bin yıldır ağızdan ağıza, kulaktan kulağa aktarılan iki mısralı şiirler.<br /> Kimse manilerin nereden geldiğini bilmiyor. Bir teoriye göre, bölgeye gelen Hint-İran kervanları arasında bin yıl kadar önce bir iletişim aracı olarak kullanılmaya başlanmış. İslam'ın doğuşundan çok önce ortaya çıkan bu manilere en yakın şey, antik Hindu kutsal kitaplarında rastlanan iki mısralı deyişlerdir.<br /> Manide fazla kural yoktur. Her biri 22 heceden oluşur; ilk mısrada 9, ikincide 13 hece vardır. Sonu 'ma' ya da 'na' sesleriyle biter. Aşk, savaş, vatan, ayrılık ve keder konularını işler. Bu Peştun kadınlarına özgü bir kederdir.