Merit Turizm Yönetim Kurulu Başkanı Reha Arar, Bloomberg HT’de yayınlanan ve Hande Berktan’ın sunduğu İş Dünyası Programı’nın konuğu oldu.TUROB Başkanı Timur Bayındır ve Letoonia Hotel Genel Müdürü Bozkurt Atilla’yla birlikte yayına çıkan Reha Arar; Kuzey Kıbrıs turizminin ilk altı aylık değerlendirmesinden ulaşım sorununa, yatırım imkanlarından yakın coğrafyamızdaki karışıklıklara kadar farklı konulara değindi.<br /> <br /> <strong>Reha Bey, sizlerin hem Türkiye’de hemde Kıbrıs’ta yatırımlarınız var.Son 6 ayı değerlendirecek olursak, nasıl geçti?<br /> </strong><br /> <strong>Reha Arar:</strong> Öncelikle Kıbrıs bacağını değerlendirelim çünkü bizim yatırımlarımız %90’ı Kuzey Kıbrıs Türk Türk Cumhuriyeti’nde. KKTC bizim yavru vatanımız. Birkaç yıl öncesine kadar Türkiye’den ciddi bir potansiyel alıyorduk, aşağı yukarı bu potansiyel yüzde 90‘lar civarınaçıkıyordu, geri kalanlarda ingilizler oluyordu.<br /> <br /> <strong>Peki ne değişti Reha Bey?<br /> </strong><br /> <strong>Reha Arar: </strong>Şuanda ulaşım alanında ve tanıtım alanında yaptığımız ataklarla orta doğulu turisti Kuzey Kıbrıs’a çekmeyi başardık. Aslında yalnız Ortadoğu‘lu turisti değil, birde Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği’nin verdiği sübvansiyonlarla Avrupa’nın turizm alanında ikinci derecedeki ülkelerinden charter seferleri ile sübvansiyonlu turist gelmeye başladı. Bunlar, özellikleiki ve üç yıldızlı otelleri dolduruyor. Beş yıldızlı otellerde doğrudan Türkiye’den ve Ortadoğu’dan gelen turistler ile doldu. Bu bayramKuzey Kıbrıs’ta çok ciddi bir doluluk vardı. Bu doluluğun sebeplerinden birtaneside talih oyunları turizmi dolayısıyla, gerek Akdeniz gerekse Ortadoğu’dan gelenlerin yanı sıra, Türkiye’den gelen misafirlerdi diyebiliriz. Hareketli bir sezon geçti. Bugün bile Kuzey Kıbrıs’ta zaman zaman bilet sıkıntısı oluyor. Aslında, daha öncede belirttiğim gibi Kuzey Kıbrıs’ta en büyük sorun ulaşım.<br /> <br /> <strong>Ulaşımda ne gibi sorunlar oluyor? Sefer sayıları mı düşük?</strong><br /> <br /> <strong>Reha Arar: </strong>1974’deki alınan karar gereği, hepimizin bildiği gibi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti izalosyon altında bir ülke ve eğer bana sorarsanız; ‘ izalasyon altında en zor ne yapılır?’ diye benim cevabım turizm olacaktır. Bu noktadan isterseniz hareket edelim ve Amman’dan Kuzey Kıbrıs’a gelmek isteyen bir misafiri örnek alalım. İlk önce THY’ye bindirelim 2,5 saat uçurup İstanbul’a getirelim, 3 saat de İstanbul-Ercan uçağını bekletelim, sonra 1,5 saatte de Ercan’a gelsin, Amman’dan 25 dk.lık mesafedeki Larnaka Havaalanı’na inmek varken, bu kadar saatte Ercan’a siz gelir misiniz?<br /> <strong><br /> Hakikaten çok zor.</strong><br /> <strong><br /> Reha Arar:</strong> Ozaman bizim ne yapmamız lazım; Kuzey Kıbrıs’ın bayrak taşıyıcı havayolu olmadığı için anavatanın,dünyadaki en güçlü beş havayolundan biri olan THY ‘nin bunu her vesileyle söyleriz, başarısından gurur duyarız, Türk Hava Yolları’nın yüzünü Kuzey Kıbrıs’a dönmesi gerekir. Eğer bunu başarırsak Kuzey Kıbrıs’da çok büyük bir potansiyeli yakalamış oluruz.<br /> <br /> <strong>Bununla ilgili THY ile ve diğer turizm firmaları ile görüşmeleriniz oluyor mu?</strong><br /> <br /> <strong>Reha Arar: </strong>Tabiki oluyor. Şuanda bazı havayolları bu konuda çok önemli açılımlaryaptı ve yapıyor. BoraJet öncülüğü yaptı, özellikle yeni aldığı uçaklarla şimdi Amman’ı açıyor. Beyrut’a Adana üzerinden haftada beş sefer yapıyor. Atlas Jet’in bazı faaliyetleri var. Pegasus bazı noktaları bağladı. Ancak, biz ana vatanın büyük havayolu olan THY’nin de desteğini bekliyoruz.<br /> <br /> <strong>Yatırımlar ayağında baktığımızda Kuzey Kıbrıs ve Türkiye sizce cazip bir yer mi?<br /> </strong><strong><br /> Rehah Arar:</strong>Kuzey Kıbrıs turizm acısından çok cazip. Ben Kıbrıs’ta turizm yatırımı yapmanın doğru olduğu inancındayım. Ama maalesef Kıbrıs’ta bir ipotek sorunu var. Bugün, Kuzey Kıbrıs’taki arazileri bankalar ipotek olarak kabul etmiyor. Burada bir sıkıntı var. Bunun yanında Kuzey Kıbrıs’ta yatırım yapılabilecek bir çok arazi var. Ciddi yatırımcıları, daha çok Türkiye’deki yatırımcılarıbekliyor. Üçüncü ülke yatırımcıları şu anda Kıbrıs’ta hiç bir yatırım yapmadı. Sadece bir İngiliz yatırımcının yaptığı marina hariç. Bugün biz, KKTC’de en büyük yatırımcı olmaktan ve çalışmalarımızdan memnunuz. Önümüzdeki günlerde de inşallah yeni bir yatırımın temelini daha atacağız.Bin yataklı Mare Monte Hotel projemiz var. Ben, Kuzey Kıbrıs’ın turizm acısından başarılı bir ülke olduğunu düşüyorum. Özellikle korunmuşluğu, sahilleri, çok zengin bir gastronomisi ile Akdeniz’de özel bir destinasyon.<br /> <br /> <strong>Erken Rezervasyon sistemi Kıbrıs’ta işliyor mu? Türkiye’de yüzde30-40’lara varan indirimlerden yararlanılabiliniyor. Kıbrıs’ta durum nasıl?</strong><br /> <br /> <strong>Reha Arar:</strong> Kıbrıs’ta erken rezervasyona sunulan yatak sayısı ileTürkiye’de rezervasyona sunulan yatak sayısı arasında çok büyük fark var. Kuzey Kıbrıs’ta da erken rezervasyon işliyor, belli bir yatak sayısı erken rezervasyona tahsis ediliyor. Ancak bu, çok öne çıkan bir rakam, çok üstünde durulması gereken bir rakam değil. Kıbrıs’ın Türkiye’deki tanıtımı üzerinde durmamız halinde, olayın çok daha etkin olacağı düşüncesindeyim. Bugün Kuzey Kıbrıs, Türkiye’de yeterince tanınmıyor.<br /> <strong><br /> Turizm bir ülkenin, bir şehrinde tanıtma meselesidir. O ülkenin kültüründen, alışkanlıklarına herşeyi tanıtma meselesidir. Bu anlamda siz daha çok neler yapmalısınız? Olay, sadece siyasi anlamda mı tıkanıyor?</strong><br /> <br /> <strong>Reha Arar:</strong> Şimdi siyasi olay burada çok çok önemli. Kuzey Kıbrıs’ın dünyaya açılması son derece önemli fakat bunun yanında bir başka gerçek de var. İsterseniz dönüp o pencereden de bakalım; Türkiye’de çok ciddi bir potansiyel var ve bunun izolasyon ile ilgisi yok. Bugün çok acıdır ki, çok yakın zamana kadar sadece dokuz havaalanından Kuzey Kıbrıs’a direk uçuş vardı. En son Borajet ile bu 13’e çıktı. 50 tane havalanından Kuzey Kıbrıs’a uçuş olduğu anda, bu potansiyel yaratıldığı anda, o illerde tanıtım yapıldığı taktirde, ben eminimki çok değişik bir profili Kıbrıs’ta göreceğiz. Biraz evvel ki sohbetimizde söylediğiniz gibi , ‘orta okuldan beri hep Kıbrıs’a giderdik’ dediniz. Ama bunu özellikle Kuzey Kıbrıs’a direk imkanı olmayan illere yayılması, sizin gibi orta okuldan beri Kuzey Kıbrıs’a gelen insanlarla birlikte artarak devam etmesi önümüzdeki yıllarda büyük bir potansiyel oluşturabilir.<br /> <br /> Bugün, Kuzey Kıbrıs nasıl tanınıyor Türkiye’de; askerliğini, vatanı hizmetini orada yapanların elçiliği ile, orada okuyan 60 bin öğrencinin, 40 bini Türkiye’den, olanların elçiliği ile. Onlar bir Kuzey Kıbrıs fahri elçisi olarak ülkelerine dönüyorlar ve Kıbrıs’ı tanıtıyorlar. Ancak, bunun yanında çok acıdırki Kuzey Kıbrıs hükümetininde bu konuda Türkiye’de ciddi bir tanıtım atağı yok.<br /> <br /> <strong>Hande Berktan :Bu son dönemde coğrafi bölgemizde yaşanan olaylar; gerek İsrail-Filistin olsun, gerek Suriye olsun, yukarı baktığımız Rusya ve Ukrayna arasındaki gerginlik, sizi bir anlamda etkiledi mi?</strong><br /> <strong><br /> Reha Arar:</strong> Biz bu yaz, her sene yaptığımız Texas Poker Holdem Turnuvası’nı tekrarladık ve yaparkende biraz endişeliydik ‘Acaba bu bize nasıl yansıyacak’ diye. Ama korktuğumuz gibi olmadı.<br /> <strong><br /> Hangi ülkeden misafirler geliyordu?<br /> </strong><br /> <strong>Reha Arar: </strong>Sadece Bağımsız Rusya toplumunun ülkeleri, Rusya dahil.Texas Poker Holdem Turnuvası’nda oynamak için kendi bilet paralarını, kendi otel paralarını vererek geliyorlar ve 10 gün Kıbrıs’ta kalıyorlar. Bu organizasyonun bu seneki etkinliği, geçtiğimiz yıllardan daha başarılı geçti. Kendi sanatçılarıyla, kendi bazı personelleri ile gelip aileleriyle birlikte 10 gün tatil yapıyorlar. Sadece Ukrayna’dan bir azalmanın olduğunu tespit ettiklerini ifade etti arkadaşlarım. Bunun yanında İsrail olayı ise, bizim için çok önemli. Çünkü, büyük ölçekli bir haritaya baktığımız zaman Kıbrıs’la İsrail birbirlerine çok yakın gözüküyorlar ve uçuş süresiyirmi veya yirmi iki dakika. Orada bir hareket olunca sıkıntı var. Gelen bazı ailelerde endişe vardı. Bu olayların olması Ortadoğu turizmi için ciddi bir sıkıntı. Ben çok seyahat ediyorum; bugünlerde gerek Amman’da gerek Beyrut’ta da bir rahatsızlık var.<br />