Tokel'in araştırmasına göre KKTC COVİD-19 ile mücadele konusunda yetersiz test, yüksek ölüm oranı gibi olumsuz iddiaların aksini söylüyor.
Dünyada şu ana kadar 213 ülkede görülen COVİD19 ülkeler arasında kıyaslandığında nüfusa oranla vaka sayılarında KKTC 83. sırada...
Sadece yerel vakalara bakıldığında ise 96. sırada.
Dünya Geneline göre, Güney Kıbrıs 46'ıncı Türkiye 34'ncü, Malta 35'inci ve İzlanda ise 4'ncü, San Marino ise 1. sırada...
VAKALARDA AB VE AB+ ÜLKELERE GÖRE DURUM İSE
1 Iceland
2 Spain
3 Belgium
4 Switzerland
5 Ireland
6 France
7 Liechtenstein
8 Portugal
9 Netherlands
10 Germany
11 UK
12 Sweden
13 Norway
14 Estonia
15 Turkey
16 Malta
17 Finland
18 Slovenia
19 Cyprus
20 Czechia
21 Luxembourg
22 Lithuania
23 Romania
24 Italy
25 Poland
26 ----------KKTC
27 Greece
28 Slovakia
29 Hungary
30 Austria
31 Bulgaria
32 Denmark
3. Tüm dünya'da Nüfusa göre ölüm oranlarında KKTC 64'üncü (yerel vakalarda 80'inci), Dünya listelerinde, Malta 63'ncü, Güney Kıbrıs 57'nci, Türkiye 34'üncü... San Marino nüfusa oranla ölümlerde de liderliğini koruyor... Ancak çok az nüfusu olduğu için adı çok fazla duyulmuyor...
ÖLÜMLERDE AB VE BAZI AB+ ÜLKELERE GÖRE DURUM İSE
1 Belgium
2 Spain
3 Italy
4 France
5 UK
6 Netherlands
7 Switzerland
8 Sweden
9 Ireland
10 Luxembourg
11 Portugal
12 Denmark
13 Germany
14 Austria
15 Slovenia
16 Norway
17 Estonia
18 Iceland
19 Liechtenstein
20 Romania
21 Turkey
22 Hungary
23 Finland
24 Czechia
25 Lithuania
26 Greece
27 Cyprus
28 Poland
29 Malta
30 ---------KKTC
31 Bulgaria
32 Slovakia
4. Tüm dünyada 213 ülke arasında, nüfusa oranla test sayılarında, KKTC 38'nci sırada... İzlanda 2'nci, Malta 5'inci, Güney Kıbrıs 10'uncu, Türkiye ise 53'üncü sırada... Dünyada nüfusa oranla en çok test yapan ülke 50 bin nüfuslu Faroe Adaları...
TESTLERDE AB VE BAZI AB+ ÜLKELERE GÖRE DURUM İSE
1 Iceland
2 Malta
3 Estonia
4 Cyprus
5 Norway
6 Switzerland
7 Liechtenstein
8 Lithuania
9 Portugal
10 Italy
11 Germany
12 Austria
13 Spain
14 Ireland
15 Denmark
16 Czechia
17 Belgium
18 -----------KKTC
19 Finland
20 Netherlands
21 Sweden
22 France
23 Turkey
24 UK
25 Luxembourg
26 Greece
27 Poland
28 Romania
29 Hungary
30 Bulgaria
31 Slovenia
32 Slovakia
5. Bu 3 veriye dayanarak AB ve BAZI AB+ ülkeler için ;
a. Test sayılarının artması veya azalması ile ölüm oranları arasında bir bağlantı yok gibi duruyor. Daha çok test daha az ölüm getirmiyor...
b. Test sayılarının artması ve azalması ile alakalı vaka oranlarında İzlanda harici örtüşen bir ülke yok gibi görünüyor.
Örneğin; Malta en çok test alan 2. ülke olmasına karşın, pozitif vakalarda 16. Estonya ise 3. en çok test alan AB ülkesi olmasına karşın vakalarda 13. sıradadır.
c. Daha çok test yaparsanız illaki daha çok pozitifle karşılaşırsınız mantığının bir verisel dayanağı yok bu istatistiklerde...
6. DSÖ verileri, hastalığı geçiren insanların ortalama %20'sinin hastaneye başvuracak kadar bulgusu oluştuğunu bunların %14'ünün hafif seyirli %6'sının ise yoğun bakımlık duruma dönüştüğünü ortaya koymaktadır. (Kaynak Dünya Sağlık Örgütü)
Kabaca bir hesapla, söylediği gibi ülkemizde binlerce kişi (Basit bir örnekle 2000 kişi) bu hastalığa yakalanmış ama test yapılmadığı için farkedilmemiş olsaydı, bunların ortalama %20'si (400) hastanede, yine bunların yaklaşık %5'i (100) ise şu anda yoğun bakımda olmalıydı diye düşünürsek çok da hatalı olmaz...
7. Test sayılarımızı AB ortalamasında. Ancak daha çok test yapılması insanları daha iyi ve güvende hissettirecekse neden olmasın. Yapılabilir. Yeter ki yapılacak testleri kontrol edecek makinelerin kapasiteleri, Sağlık Sisteminin sınırları de dikkate alınarak bir günlük program uygulansın...
Bir diğer açı ise, daha çok test yaparsak hemen normal hayata dönebilir miyiz açısı... Yine tersten gidelim. 15.000 tets yaparsak ve nüfusu 500 bin kabul edersek. Geriye 485 bin test yapmadığımız insan kalacak... Bunların hasta olmadığını ve olmayacağını garanti edecek bir bilim kurulu varsa bence hemen testler başlayabilir. Hatta bence 30 bin test bile olabilir...
8. Tamamen kişisel fikrim.. Biz kendi içimizde ağır ağır normalleşmeye bir şekil başlayacağız, ancak Avrupa, Türkiye ve Güney Kıbrıs normalleşmeden, dünya normalleşmeden, tam normalleşmemiz çok da mümkün değil.
Not : 17 Nisan KKTC Genel Vaka verilerine göre ve nüfus 500 bin alınarak hesaplanmıştır.)
