Tokel'in araştırmasına göre KKTC COVİD-19 ile mücadele konusunda yetersiz test, yüksek ölüm oranı gibi olumsuz iddiaların aksini söylüyor. Dünyada şu ana kadar 213 ülkede görülen COVİD19 ülkeler arasında kıyaslandığında nüfusa oranla vaka sayılarında KKTC 83. sırada... Sadece yerel vakalara bakıldığında ise 96. sırada. Dünya Geneline göre, Güney Kıbrıs 46'ıncı Türkiye 34'ncü, Malta 35'inci ve İzlanda ise 4'ncü, San Marino ise 1. sırada... VAKALARDA AB VE AB+ ÜLKELERE GÖRE DURUM İSE 1 Iceland 2 Spain 3 Belgium 4 Switzerland 5 Ireland 6 France 7 Liechtenstein 8 Portugal 9 Netherlands 10 Germany 11 UK 12 Sweden 13 Norway 14 Estonia 15 Turkey 16 Malta 17 Finland 18 Slovenia 19 Cyprus 20 Czechia 21 Luxembourg 22 Lithuania 23 Romania 24 Italy 25 Poland 26 ----------KKTC 27 Greece 28 Slovakia 29 Hungary 30 Austria 31 Bulgaria 32 Denmark 3. Tüm dünya'da Nüfusa göre ölüm oranlarında KKTC 64'üncü (yerel vakalarda 80'inci), Dünya listelerinde, Malta 63'ncü, Güney Kıbrıs 57'nci, Türkiye 34'üncü... San Marino nüfusa oranla ölümlerde de liderliğini koruyor... Ancak çok az nüfusu olduğu için adı çok fazla duyulmuyor... ÖLÜMLERDE AB VE BAZI AB+ ÜLKELERE GÖRE DURUM İSE 1 Belgium 2 Spain 3 Italy 4 France 5 UK 6 Netherlands 7 Switzerland 8 Sweden 9 Ireland 10 Luxembourg 11 Portugal 12 Denmark 13 Germany 14 Austria 15 Slovenia 16 Norway 17 Estonia 18 Iceland 19 Liechtenstein 20 Romania 21 Turkey 22 Hungary 23 Finland 24 Czechia 25 Lithuania 26 Greece 27 Cyprus 28 Poland 29 Malta 30 ---------KKTC 31 Bulgaria 32 Slovakia 4. Tüm dünyada 213 ülke arasında, nüfusa oranla test sayılarında, KKTC 38'nci sırada... İzlanda 2'nci, Malta 5'inci, Güney Kıbrıs 10'uncu, Türkiye ise 53'üncü sırada... Dünyada nüfusa oranla en çok test yapan ülke 50 bin nüfuslu Faroe Adaları... TESTLERDE AB VE BAZI AB+ ÜLKELERE GÖRE DURUM İSE 1 Iceland 2 Malta 3 Estonia 4 Cyprus 5 Norway 6 Switzerland 7 Liechtenstein 8 Lithuania 9 Portugal 10 Italy 11 Germany 12 Austria 13 Spain 14 Ireland 15 Denmark 16 Czechia 17 Belgium 18 -----------KKTC 19 Finland 20 Netherlands 21 Sweden 22 France 23 Turkey 24 UK 25 Luxembourg 26 Greece 27 Poland 28 Romania 29 Hungary 30 Bulgaria 31 Slovenia 32 Slovakia 5. Bu 3 veriye dayanarak AB ve BAZI AB+ ülkeler için ; a. Test sayılarının artması veya azalması ile ölüm oranları arasında bir bağlantı yok gibi duruyor. Daha çok test daha az ölüm getirmiyor... b. Test sayılarının artması ve azalması ile alakalı vaka oranlarında İzlanda harici örtüşen bir ülke yok gibi görünüyor. Örneğin; Malta en çok test alan 2. ülke olmasına karşın, pozitif vakalarda 16. Estonya ise 3. en çok test alan AB ülkesi olmasına karşın vakalarda 13. sıradadır. c. Daha çok test yaparsanız illaki daha çok pozitifle karşılaşırsınız mantığının bir verisel dayanağı yok bu istatistiklerde... 6. DSÖ verileri, hastalığı geçiren insanların ortalama %20'sinin hastaneye başvuracak kadar bulgusu oluştuğunu bunların %14'ünün hafif seyirli %6'sının ise yoğun bakımlık duruma dönüştüğünü ortaya koymaktadır. (Kaynak Dünya Sağlık Örgütü) Kabaca bir hesapla, söylediği gibi ülkemizde binlerce kişi (Basit bir örnekle 2000 kişi) bu hastalığa yakalanmış ama test yapılmadığı için farkedilmemiş olsaydı, bunların ortalama %20'si (400) hastanede, yine bunların yaklaşık %5'i (100) ise şu anda yoğun bakımda olmalıydı diye düşünürsek çok da hatalı olmaz... 7. Test sayılarımızı AB ortalamasında. Ancak daha çok test yapılması insanları daha iyi ve güvende hissettirecekse neden olmasın. Yapılabilir. Yeter ki yapılacak testleri kontrol edecek makinelerin kapasiteleri, Sağlık Sisteminin sınırları de dikkate alınarak bir günlük program uygulansın... Bir diğer açı ise, daha çok test yaparsak hemen normal hayata dönebilir miyiz açısı... Yine tersten gidelim. 15.000 tets yaparsak ve nüfusu 500 bin kabul edersek. Geriye 485 bin test yapmadığımız insan kalacak... Bunların hasta olmadığını ve olmayacağını garanti edecek bir bilim kurulu varsa bence hemen testler başlayabilir. Hatta bence 30 bin test bile olabilir... 8. Tamamen kişisel fikrim.. Biz kendi içimizde ağır ağır normalleşmeye bir şekil başlayacağız, ancak Avrupa, Türkiye ve Güney Kıbrıs normalleşmeden, dünya normalleşmeden, tam normalleşmemiz çok da mümkün değil. Not : 17 Nisan KKTC Genel Vaka verilerine göre ve nüfus 500 bin alınarak hesaplanmıştır.)