Sayın Sağlık Bakanı, bundan yaklaşık 7 ay önce, KKTC Sağlık Bakanlığı bünyesinde, bir ‘’İstatistik Birimi’’ oluşturulacağını açıklamıştı. Kanıta dayalı kaynaklarımızın oluşturulması açısından önemli bir adım olarak nitelendiriyordu bu açılımı Sayın Sağlık Bakanı. Merak edip, Sağlık Bakanlığı’nın sitesine girerek, istatistiki bilgilerin güncel durumunu incelemek istedim. İnceledikçe de, Sağlık Bakanlığı’nın ‘’sağlıkta istatistik’’ kavramından ne anladığı konusunda ciddi endişelerim oluştu. Bazı raporların içeriğine de gülsem mi ağlasam mı karar veremedim.
***
Öncelikle, Sağlık Bakanlığı’nın web sayfasını ziyaret ettiğinizde, kaşınıza çıkan sekiz ana başlıktan biri, ‘’İstatistiki Bilgiler’’ başlığı. Bu başlığın alt başlıklarını ise, Su Kontrolleri, Gıda Kontrolleri, Yüzme Havuzu Analizleri, Deniz Suyu Analizleri, Bildirimi Zorunlu Hastalıklar, Sağlık Hizmetleri İstatistik Raporu ve Kanser İstatistikleri Raporu oluşturuyor.
***
Su Kontrolleri, ambalajlanmış kaynak suyu ve içme suyu ile, su istasyonları aylık kontrol sonuçları yer alıyor. Bilgiler güncel ve yeterli.
**
Gıda Kontrolleri başlığına baktığımızda, karşımıza tamamen üstünkörü hazırlanmış, Haziran 2018 tarihine ait, Gıda ve Çevre Sağlığı Faaliyet Raporu çıkıyor. Raporun adı ile içeriği uyumsuz ve içeriği itibariyle de zorlama bir rapor olduğu belli. Gıda güvenliği için denetlenen yerlerin adı yazılmamış, tütün denetimi topu topu 6 işletmede yapılmış ama akıbetlerinden bahsedilmemiş, imha edilen gıdaların ne olduğu ve hangi işletmeye ait olduğu belirtilmemiş. Örnekler sıralanabilir.
***
Yüzme havuzu ve deniz suyu analizlerinin, gerek sıklık gerekse numune alınan yerler açısından, eksik yapıldığı ise gün gibi ortada.
***
Sağlık Hizmetleri İstatistik Raporu, sadece Haziran 2018 tarihli ve içeriği itibariyle, Devlet Hastaneleri’nde yapılan işlemlerin, tabiri caizse, bakkal defteri mantığı ile tutulmuş halinin sayılara dökülmesinden ibaret olup kime ne faydasının olduğu ise anlaşılır değil. Gerçi Sayın Sağlık Bakanı, Sağlık Hizmetleri İstatistik Raporu’nun güya her ay kamuoyu ile paylaşılacağını duyurmuştu ama, gelin görün ki, pratikte bunu bile başaramadığını kendi web sayfasından ilan etmektedir.
***
Kanser İstatistikleri Raporu ise yeni bir icraat olmayıp, 2012 yılına ait bir raporun paylaşılmasından ibaret. Gerçi, kanser ihbarı zorunlu hastalık haline getirildi ama, pratikte bunun hiçbir işe yaramayacağını, bildirilen vakalar kadar bildirilmeyen vakaların da olacağı, altyapısız bir yasa ile, kanser istatistiğinin ve ülkemizdeki kanser haritasının eksik ve hatalı bir şekilde çıkarılacağını rahatlıkla söyleyebilirim. Ülkemizde kanser haritası çıkarılacak ve kanserle gerçek anlamda mücadele edilecekse, bunun sahada yapılması gerektiğinin altını tekrar tekrar çizme ihtiyacı hissederim.
***
Bildirimi Zorunlu Hastalıklar. Bunu sona sakladım. Çünkü, merak edip bu sayfayı açtığımızda, bir dizi hastalıkların, yıllara ve aylara göre tutulan çetelesi karşımıza çıkıyor. Buraya kadar iyi de, başlığa baktığımızda, bildirimi zorunlu bu hastalıkların, Konsomatris İhbarı Zorunlu Hastalıklar İstatistiği olduğunu görüyoruz. Yani, devlet, oturmuş hiç üşenmeden, konsomatrislerin hastalık çetelesini tutmuş. Belli ki, istatistik çalışmasında en özendiği konu bu olmuş! Gerçi, otellerdeki konsomatrisleri unutmuşlar ama yine buna da şükür diyesi geliyor insanın. Meğer, ülkemize gelecek turistlerin, ülkemizde ‘’ilgili yerleri’’ ziyaret etmek isteyenlerin, kendilerini güvende hissetmeleri için bu istatistiklerin yayınlaması, Sağlık Bakanlığı’nın temel sorumluluklarından birisiymiş! Gerçi, hastalık listesinde ‘’mide kanseri’’, ‘’6. Hastalık’’ gibi konsomatrisleri pek de ilgilendirmeyen hastalıklar da olsa, Sağlık Bakanlığı’nın bu hizmetine (!) devam etmesi, ‘’bazı çevreler’’ tarafından takdirle karşılanmaya devam edecektir (!).
Sağlıkta bilimsel anlamdaki istatistik araştırmalarını derneklere havale eden Sağlık Bakanlığı’nın ‘’konsomatrise hassasiyet’’ kıvamındaki ‘’kanıta dayalı kaynak oluşturma’’ mantığını kimse anlamaya çalışmasın! Ülkemize yakış(tırıl)an bu Sağlıkta İstatistik anlayışını daha yakından görmek isteyenlerin, Sağlık Bakanlığı’nın web sitesinin bu bölümünü ziyaret etmeleri yeterli olacaktır!
Dr. H. İlker İpekdal
İletişim: 0542-8529899
