Prof.Dr. Ufuk Taneri'nin yazısı şöyle: 11 Mart 2020, Dünya Sağlık Örgütü’nün, yeni Koranavirüs’ü, ‘Pandemi’ olarak duyurduğu gün oldu: COVID-19 Pandemisi[i], [ii]. Gelişmekte olan, gelişmiş ülke demeden, yaşamımız COVID-19’la ani ve zorlu değişime uğradı. Solunum yolları bulaşıcı hastalığı COVID-19, 1 Nisan 2020 itibarı ile, Dünya Nüfusunun %43’ünü, 110’dan fazla ülke ve bölgede, 3,4 milyar insanı evlere kapamış, işyerlerini ve kurumları çalışamaz hale getirmiştir; 1,5 milyarı aşkın okul çocuğu ve üniversite öğrencisi, okul ve üniversite kapanmalarından etkilenmişlerdir. Dünya ekonomisi istikrarsızlaşmış, milyarlarca insanın yaşamı alt üst olmuştur. Ayırımcılık/ fırsat eşitsizlikleri/ güven noksanlıkları/ kırılganlıklar[iii], [iv] iyice gün yüzüne çıktılar ve büyüyorlar; COVID-19’a kadar olan kazanımlarımız büyük darbe alıyor. Sosyal barış ve huzur, bilgi ve beceri, sağlıklı ve sürdürülebilir yaşam tehdit altında. Halbuki COVID-19’dan kurtuluş gayretleri, tüm Dünya insanının empati ve uyumunun elzem, kültürlerarası diyaloğun yaşamsal, dünya kültürlerinin birbirlerine bağımlı, ve göz ardı edilemeyecek şekilde muhtaç olduğunu gösterdi. Şubat 2021’deyiz; Oxford Üniversitesi bilim insanlarınca güncellenen dünya verileri, Yeni Zelanda’nın, COVID-19 Pandemisi ile en iyi mücadele etmiş ülkelerin başında geldiğini gösterdi[v]. Vietnam, Tayvan ve Tayland, Yeni Zelanda’yı çok yakın takip eden ülkeler oldular. Avustralya 8., Singapur 13., Kanada 61., İsrail 62., İngiltere 66. pozisyonu alırken, Brezilya en kötü, Amerika 94., Hindistan 86., Endonezya 85. konumlarla zayıf ülkeler oldular. Koronavirüs dünya genelinde yayılmaya devam ediyor; 108 milyonu aşkın vaka 190’ı aşkın ülkeyi sarmış, iki milyonu aşkın ölüm gerçekleşmiştir[vi], [vii] , [viii]. John Hopkins Üniversitesi (JHU) 13 Şubat 2021 verileri[ix] 107,186,314 vaka; 408,487 günlük yeni vaka; 2,339,065 ölüm; 14,320 günlük yeni ölüm gösteriyor. Toplumlar, halen, 14 veya 21 günlük kapanmaları, internet üzerinden öğrenim ve öğretimi, sağlık kazanımı açısından ve eğitimde geri kalmamak üzere, çarelerden biri olarak görmektedirler; pervasızca katlettiğimiz Doğa, adeta insanı hapsetmiştir. Aşılar üretildi; üretilmektedir. 13 Şubat 2021 itibarı ile JHU verileri 165,7 milyon aşılanma; 5,9 milyon yeni günlük aşılanma gösteriyor. COVID-19’un ani gelişi ve yayılışı, bizleri hazırlıksız yakalamıştır; üretilen aşıların yeterliliği haliyle söz konusu olmuştur. Ayrıca, mutasyona uğrayan virüsle, (bugün itibarı ile, İngiltere, Güney Afrika, Brezilya varyantları), aşıların etkinliğinin etkilenebileceği, ancak, aşıların halâ sonuç vereceği, fakat bağışıklık tepkisinin eskisi kadar güçlü ya da uzun süreli olmayabileceği, ve gerekirse aşıların yeniden tasarlanacağı konuşuluyor. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres “COVID-19’dan kurtuluşu, gelecek için doğru adımları atma fırsatına çevirmeliyiz” diyor[x]. Pandemi’nin, Sağlık, Ekonomik ve Sosyo-kültürel açıdan etkilerini henüz bilemesek de yaşadığımız süreç, orta ve uzun vadede etkilerin, çok, kompleks ve hafifletilmesi/giderilmesi zor olacağını göstermektedir. Bilgi, birikim, eğitim ve bilimsel araştırma tartışmasız çıkış yolumuz. COVID-19 sonrası yeni normlar, her sektör için tartışılmaktadır[xi],[xii]; hayatta kalma uğraşından sıyrılıp, her sektörde gelişim konuşulmaktadır viii, [xiii]. Çevre, Sosyo-kültürel değerler ve her konuda, doğru stratejik plan ve uygulamalar, doğru liderlik ve doğru yönetime verilecek azami önemle, yaşamın nasıl değer kazanacağı, sürdürülebilir yaşamın nasıl elde edileceği vurgulanmaktadır.[xiv] Zamanın, değişim zamanı, insan ve dünya için hata kaldırmaz, başarılı değişimin zamanı olduğu gerçeği ile yüz yüzeyiz. Eğitim ve Bilimsel Araştırma, yaşamsal önemini bir o kadar daha hissettiriyor. Kültürlerarası iletişim ve işbirliğini güçlendirerek, COVID-19’la mücadelede başarıya imza atmalıyız. Çevre dostu ve fırsat eşitliği temelinde yaşamın benimsendiği güçlü ekonomiler, demokratik sistemler, çabuk ve doğru toparlayacak ve ilerleyecek toplumlar hedef olmalıdır. Bu değerlerin ve prensiplerin farkındalığı, benimsenmesi ve yaygınlaşmasında eğitim haliyle çok önemli rol oynayacaktır. Dünya Üniversiteleri, Araştırma Merkezleri, Yüksek Öğrenim Kurumları[xv], Global Eğitim Koalisyonu[xvi] ve Cenevre Küresel Eğitim Acil Durumlar Merkezi[xvii] gibi gayretleri, UNESCO 2030- ve UNFCC İklim Değişimi üzerine Paris Anlaşması gibi ajandaları[xviii] sahiplenerek insan, COVID-19’dan güçlü çıkmakla yükümlü; geride kalan normlarımızdan daha güçlü, ve olası bir sonraki Pandemi’ye hazır. Eğitimde geri kalanın olmadığı, açlığın yer almadığı, ekonomilerin tırmanışa geçtiği, çevrenin korunduğu, ve sürdürülebilir dünyayı kucaklamakla yükümlüyüz[xix]. ÜNİVERSİTELER/ YÜKSEK ÖĞRENİM KURUMLARI 19- Pandemisi, Üniversitelere/ Yüksek Öğrenim Kurumlarına, bugüne dek yaşanmamış, muazzam etkiler, çok büyük zorluklar getirmiştir[xx], [xxi], [xxii]. Kültürlerin kaynaştığı, fikir zenginliğinin yaşanıp büyütüldüğü, arı kovanı misali kampüsler kapanmıştır. Hazırlıklı veya hazırlıksız, öğrenim ve öğretim internet üzerinden sürdürülmeye başlanmıştır. Uluslararası (ve ulusal) hareketlilik duraksamış; öğrenim/öğretim, bilimsel araştırma ve global bilimsel işbirlikleri büyük ölçüde etkilenmiştir. Halbuki üniversitelerimiz genetiğinde, her yüksek öğrenim öğrencisinin kampüs yaşamını tecrübe etmesi, her öğretim elemanı ve öğrencisinin mobiliteyi, globalleşmeyi yaşaması yatıyor. -19’la sarsıcı ve ani değişim gelmiş, yüksek öğrenimle ilgili tüm normlar altüst olmuş, yüksek öğrenim her yönü ile değişimle yüzleşmiştir: öğrenci kabul ve kaydından, yüz yüze eğitime, tartışma platformlarına, öğrenci başarısını destekleyecek uygulamalara, konferanslara, aytışmalara, bilimsel araştırmalara, öğrenci değişimine, kolej atletizmine/ bandosuna/tiyatrosuna/öğrenci kulüpleri aktivitelerine, kütüphanede/ laboratuvarda/ … fiziksel olarak bulunabilme imkânlarına, öğretim üyesi ve üniversite personeli gelişimini destekleyecek uygulamalara, ve daha yüzlerce fonksiyonuna. Ve pek tabiidir ki mobilitenin durgunluğu, öğrencilerin etkili yüzdesinin kendi ülkelerinde eğitimlerine devam etmeyi tercih etmeleri[xxiii], kaynak yaratmayı güçleştiren etkenlerden olmuş, -19’un getirdiği ekonomik zorluklar, Yüksek Öğrenimin finansal geleceği konusunda da büyük soru işareti yaratmıştır. Ancak, yapıcı yaklaşımları ile Üniversiteler, fiziksel olarak kapanmış kampüslere rağmen, toplumlarına, ülkelerine ve dünyaya, her zamanki anıtsal duruşlarını, bu zor dönemde de önder olarak sergilemektedirler. Problem anından atik davranmışlar, veri ve bilgiye dayalı durum analizi yapmışlar, yeni çözümler üretmişler, değişime ışık tutmuşlar, tutmaktadırlar: eğitim ve öğrenimi, bilimsel araştırmayı ve toplumlarına hizmetleri, toplum ihtiyaçlarına çare olmayı, yeni yöntemlerle sürdürmektedirler. Sistemlerini, üniversite politikalarını[xxiv] yeniden şekillendirmektedirler. Elbirliği ile; kararlı ve inançlı. Üniversite liderliği, öğretim üyeleri, öğretim kadrosu, öğrencisi, idari kadrosu, mezunları el ele. Yüksek Öğrenimle ilgili tüm Kurulların desteğini alarak[xxv], Hükümetleri ile de iş birliği ile. COVID-19’la, öğrenime ulaşım önemini daha da artırırken, üniversiteler, yaklaşımları ile, etkin eğitim verme yönünde ilerlemektedirler; kimi öğretim üyeleri daha önce internet üzerinden öğretim tecrübesi yokken, kimi öğrenciler böyle bir tecrübesi veya internet erişimi yokken, üniversite altyapısı internet üzerinden eğitime bu kadar yer vermek zorunda ve gücünde değilken[xxvi]. Üniversiteler, COVID-19’un etkilerinden en iyi şekilde sıyrılarak, gelecek nesilleri eğitme, bilgi ve donanımı zenginleştirme, bilimsel buluşları ilerletme, ve toplumlarına katkılarını, dünya yüksek öğrenimine katkılarını vermeye devam etmeye kararlılar. Yaşanmakta olan süreç, gönül birliği, misyon birliği yaratan, ve stratejik planı elzem gören, toplum hizmetini, uluslararası bilgi ve tecrübe paylaşımını ve dayanışmayı elzem gören liderlerin önemini bir kez daha vurguladı. COVID-19’la gelen temel etkiler, Eğitim/Öğrenime Etkiler, Bilimsel Araştırmaya Etkiler, Uluslararasılaşma Zorlukları, Ekonomik Etkiler, Global İşbirliklerine/Bilimsel çalışmalarına Etkiler, ve Üniversitelerin Toplumsal Hizmet Misyonlarına Etkiler olmuştur. Bunlara kısmen değinirsek, üniversitelerin anıtsal duruşunun gücünü, güç zamanlardan kurtuluşun, ve daha iyiyi elde etmenin adresi olduklarını, bu yaşamsal dönemde de vurgulamış oluruz: Dünyada, Üniversitelerin/Yüksek Öğrenim Kurumlarının altyapı olanakları, fırsatları, kapasiteleri eşit değildir. Ancak Küresel işbirliği bu dönemde olağanüstüdür. Örneğin, işbirliği olmadan aşı arayışları ve tedavi yöntemleri yavaş veya etkisiz olacaktı. Eğitime gelince, Üniversiteler/Yüksek Öğrenim Kurumları, Hükümetler, İş Dünyası ve Sivil Toplum Örgütleri ile işbirliği yaparak, hiç bir öğrencinin eğitimden geri kalmamasını sağlamak misyonundadırlar. UNESCO Küresel Eğitim Koalisyonunun misyonu ise: ‘uzaktan eğitim en iyi uygulamaları ile, paylaşım ve iyileştirme için, ülkeleri desteklemek’. (Esas odak ilk ve orta okullar olsa da, Üniversiteler/ Yüksek Öğrenim Kurumları da UNESCO Küresel Eğitim Koalisyonu misyonuna dahil edilmişlerdir). Bu misyonun temelinde yatan, Küresel İşbirliği olmadan öğrenim ve öğretimin, sadece belli bir öğrenci kitlesine hizmet edeceği; eşitsizliğin katlanarak büyümesine sebep olacağı; ve toplumsal faydaların minimuma düşürülmüş olacağıdır. Üniversiteler COVID-19’la mücadelede etkin ve kararlıdırlar: COVID-19 Pandemisi Bilimsel Araştırmaları olumsuz yönde olduğu gibi olumlu yönde de etkilemektedir. Seyahatler kısıtlandığından veya tamamen durduğundan Bilim İnsanının uluslararası ortak bilimsel çalışmaları sekteye uğramıştır. Ancak, üniversiteler, ülkeler, Bilim İnsanını COVID-19 üzerinde bilimsel çalışmalar yapmaya yönlendirmişlerdir; yoğun bir şekilde ekipler, laboratuvarlarda, hastalıkla mücadele edecek aşı ve ilaçlar üzerine, hastalık teşhisi, klinik testleri, veri bankalarının gelişimi ve analizi, video ve seminerlerle bilgilendirme, vb üzerine çalışmaktadırlar[xxvii]. Şüphesiz, hastaneleri olan üniversiteler, COVID-19’la sağlık yönünde mücadelede başı çekmektedirler. Hastalara tedavi imkanları sunarak, bilimsel yayınları halkla paylaşarak, ve korunma tedbirleri ile ilgili halkı bilgilendirerek toplumlarına hizmet vermektedirler. Ancak, üniversitelerin toplumsal hizmet misyonları sağlıkla sınırlı değildir. Kültürel faaliyetler, sanayi, ve endüstri ile, küçük /büyük işletmeler ve işverenlerle işbirlikleri, vb aktiviteler sekteye uğramıştır. Örneğin, iş dünyasının ihtiyacına hitap edecek öğrenci mezuniyeti, üniversitelerin en önde gelen hedeflerinden olmakla beraber, bu iletişim de etkilenmiştir. Üniversiteler, misyonlarını gerçekleştirmek üzere, yeni politikalar belirlemektedirler. COVID-19’la en büyük etkilerden biri Öğrenci Değişimine/ Hareketliliğine olmuştur. Kampüsler, uluslararası öğrenci kitlesinin kültür zenginliğinden mahrum kalmışlardır. Pandemi başlangıcında, henüz Pandemi’den etkilenmemiş ülkelerin kampüslerinde, ülkelerinde Pandemi problemleri olan uluslararası öğrenciler varken, seyahat kısıtlamalarının gelişi ile, bazı öğrenciler ülkelerine dönebilmişler, bazıları da misafir oldukları ülkede kalmak zorunda olmuşlardır. Üniversiteler hükümet yetkilileri ile de çalışarak, öğrencilerinin ülkelerine dönüşlerini sağladılar veya ek servisler üreterek, örneğin dönem sonundan sonra da kampüs yurtlarında kalışlarını, barınma yanında yemek hizmetlerini, ve internet servislerinden faydalanmalarını kolaylaştırdılar. COVID-19’la öğretim üyesi, öğrenci, idari kadro, kampüste fiziken olamazken öğrenim/öğretime devam etmek, mobiliteye oranla, daha da karmaşık bir süreç oldu. İnternet üzerinden eğitim yeni bir olgu değil[xxviii] ; ancak, COVID 19’un ani gelişi ile, internet üzerinden öğrenim/öğretimi, etkin ve en kısa sürede yapabilmek, üniversitelerin olmazsa olmazı oldu[xxix]. Çözüm, internet üzerinden öğrenim/öğretimin yaygınlaştırılması idi. Asya üniversiteleri bu değişimin öncüleri oldular[xxx]; diğer dünya üniversiteleri de kısa sürede onları takip ettiler. Asya üniversiteleri, hızlı, tutarlı ve merkezi yaklaşımın, öğrencilere ve bilişime azami desteğin; hükümetler arası, yüksek öğrenim kurumları arası, ve toplumları ile sıkı işbirliğinin, ve devlet finansal ve bilişim desteğinin elzemiyetinin altını çizdiler. Birçok üniversite, böylesi felaketle mücadelede hazırlıksız, bütçesiz, altyapısız iken bir anda ayağa kalkmaya, sorunları aşmaya çalıştılarxxv. Zorlukların başında bilgiye erişimin, teknolojiye erişimin dünyanın her köşesindeki her birey için eşit fırsat olanağı olmayışı gelir; aynı ülke içinde de fırsat eşitsizliği vardır. Bazı ülkelerde, örneğin Brezilya, internete erişim o kadar zayıftır ki, Üniversitelerden/Yüksek Öğrenim kurumlarından kapanmak zorunda olanlar olmuştur; aksi takdirde, internet üzerinden öğrenim/öğretim, çok düşük bir yüzdeliğe hitap edecek, öğrenim fırsatı eşitsizliğini çığ gibi büyütecekti. Bir diğer zorluksa, internet üzerinden öğretim için öğretim üyelerinin yeterli hazırlığı yapabilmeleri olmuştur. Yeni veya genişletilmiş bir yöntem için öğretim üyesine verilen destek, araçların etkin kullanımı, ve zamanın iyi yönetilmesi başarıda esastır. Tümüyle bunlar, Üniversitelerin/Yüksek Öğrenim Kurumlarının altyapısının güçlü olmasını, ani gelen veya gelecek ihtiyaca yanıt verecek kapasitede olmasını gerektirir. Şubat 2021’deyiz; Üniversiteler, kampüslerini uluslararası öğrencilere açma yollarını aramaktadırlar; eğitim ve öğrenimi, bilimsel araştırmayı en iyi şekilde yürütecek politikalar geliştirmekte; kimileri uluslararasılaşmayı bir an önce yeniden kazanma gayretindeler[xxxi], kimileri tedbirli açıştan yana[xxxii], kimileri ise zaman kazanmaya çalışıyorlar[xxxiii]. Uluslararası öğrencilerin üniversitelerine ve çevre toplumuna getirdiği kültürel zenginliğin paha biçilmez değeri yanında, öğrenim ücretleri de üniversitelerin önemli gelir kaynağıdır. Ayrıca uluslararası öğrenciler, çevre topluma, günlük yaşantıları ile hatırı sayılır nakit akışı veya iş gücü sağlamaktadırlar. Üniversitelerin COVID-19’la mücadelesinde öğrencilerinin katkıları da muazzam olmuştur; olmaktadır. Öğrenciler aktivitelerini internet ortamına taşımışlardır; mezuniyet törenleri de internet üzerinden olmuştur. Her öğrencinin hayali olan aktivitelerde yer alış, kampüs yaşamını dolu dolu yaşamak, mezuniyet töreni ile başarısının teyidi ve yeni ufuklara yelken açışı, internet ortamına taşınmıştır[xxxiv], [xxxv], [xxxvi]. Bilgi, birikim, veri, ve analize dayalı, bilimsel araştırmaya dayalı yaklaşımları ve misyonları ile üniversiteler, en iyi yüksek öğrenim politikalarını üreterek, stratejik planlarını geliştirerek, akademik programlarını geliştirerek, gelecek nesilleri en iyi şekilde yetiştirecek şekilde, yüksek öğrenimi en iyi noktaya taşıyacaklar, COVID-19’dan kurtuluşun sürdürülebilir yaşamı sağlaması yönünde katkıyı en üst düzeyde ve kararlılıkla vereceklerdir. [i] https://www.euro.who.int/en/health-topics/health-emergencies/coronavirus-covid-19/news/news/2020/3/who-announces-covid-19-outbreak-a-pandemic [ii] https://www.bbc.com/news/world-51839944 [iii] https://en.unesco.org/creativity/sites/creativity/files/247785en.pdf [iv] https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement [v] https://www.abc.net.au/news/2021-01-28/new-zealand-tops-list-as-country-with-best-covid-response/13095758 [vi] https://interactives.lowyinstitute.org/features/covid-performance/ [vii] https://ourworldindata.org/coronavirus [viii] https://ourworldindata.org/coronavirus/country/singapore?country=~SGP [ix] JHU CSSE Covid-19 Data and Our World in Data at 14.25 on 13 February 2021 [x] https://www.un.org/sustainabledevelopment/sdgs-framework-for-covid-19-recovery/ [xi] McKinsey & Company, 2020 Year in Review: Highlights From Our Publishing_ Overall Top Ten of the Year _ “Beyond Coronavirus: The Path to the Next Normal” [xii] https://www.youtube.com/channel/UCT5nt5FGVklxrtUHinF_LFA [xiii] McKinsey & Company, 2020 Year in Review: Highlights From Our Publishing_ Overall Top Ten of the Year _ “From Surviving to Thriving: Reimagining the post COVID-19 return” [xiv] McKinsey & Company, https://www.mckinsey.com/business-functions/strategy-and-corporate-finance/our-insights/five-ways-that-esg-creates-value [xv] E.g., https://www.acenet.edu/pages/covid-19-information.aspx [xvi] https://en.unesco.org/covid19/educationresponse/globalcoalition [xvii] https://en.unesco.org/news/unesco-and-partners-launch-, [xviii] https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement [xix] https://en.unesco.org/campaign/nextnormal [xx] https://iau-aiu.net/New-IAU-Report-Regional-National-Perspectives-on-the-Impact-of-COVID-19-on [xxi] https://www.iau-aiu.net/IAU-releases-Global-Survey-Report-on-Impact-of-Covid-19-in-Higher-Education [xxii] https://www.youtube.com/playlist?list=PLA-Mc4feKGutXJ2Gm5HZoek42vpQgteYH [xxiii] https://thepienews.com/news/86-chinese-students-would-prefer-to-return-home/ [xxiv] https://www.acenet.edu/Policy-Advocacy/Pages/COVID-19-Policy-Developments.aspx [xxv] https://www.acenet.edu/Policy-Advocacy/Pages/COVID-19-Policy-Developments.aspx [xxvi] E.g. https://www.usu.edu/today/story/usu-ranks-in-top-10-colleges-in-the-nation-recognized-for-covid-19-response [xxvii] https://successfulstudent.org/best-universities-solving-coronavirus-pandemic/ [xxviii] E.g., https://www.pewresearch.org/internet/2011/08/28/the-digital-revolution-and-higher-education/ [xxix] https://www.timeshighereducation.com/news/cutting-face-face-teaching-best-way-control-covid-spread [xxx] https://www.researchcghe.org/events/cghe-seminar/higher-education-and-the-pandemic-in-east-and-southeast-asia-are-there-models-here-for-the-rest-of-the-world/ [xxxi] https://www.timeshighereducation.com/news/australian-state-backs-speedy-return-international-students [xxxii] https://www.straitstimes.com/singapore/education/nus-plans-to-open-campus-in-august-but-keep-students-within-assigned-zones [xxxiii] https://www.timeshighereducation.com/blog/uk-universities-should-not-relax-too-soon-over-international-admissions [xxxiv] https://www.youtube.com/watch?v=-3nCvJh06cc [xxxv] https://www.harvard.edu/honoring-harvard-class-2020 [xxxvi] https://commencement.berkeley.edu