38/1996 sayılı Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Yasası’nın 15’inci maddesinin 1’inci fıkrası tahtında Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) basında çıkan haberler, elde ettiği duyumlar ve yaptığı gözlemler sonucunda resen soruşturma başlatabilir.
Herkesin hayatını beden ve ruh sağlığı içerisinde sürdürmesini sağlama görevi, KKTC Anayasası ve ilgili diğer mevzuat çerçevesinde KKTC Sağlık Bakanlığı’nın uhdesindedir. Bu kapsamda, sağlık alanındaki hatalı uygulamalar telafisi imkansız veya düzeltilmesi güç neticeler doğurabilmektedir.
KKTC Sağlık Bakanlığı’nın bazı kişilere ülkeye girişlerde PCR testi ayrıcalığı yaptığı ve/veya bazı kişilerin ülkeye girişlerde PCR testinden muaf tutulduğu iddialarının basına yansıması üzerine Dairemiz harekete geçerek soruşturma başlatmıştır.
KKTC Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Dr. Ali Çaygür’ün imzasını taşıyan 5 Ağustos 2020 tarihli yazıda KKTC’ye gerçekleştirilecek olan ziyaret çerçevesinde isim ve uçuş detayları verilen kişilerin PCR testi uçuş tarihinden 3-5 gün önceden yaptırma kuralına bağlı olmadan ülkeye girmelerine Bakanlığın bir sakınca görmediği ve söz konusu kişilerin ülkeye girişlerinin sağlanması konusunda gereğinin yapılmasının arz edildiği belirtilmektedir. 5 Ağustos 2020 tarihli yazı gereği için Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı ile Polis Genel Müdürlüğü’ne gönderilmiştir. Keza, ayni tarihli yazı bilgi için Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı’na da verilmiştir.
KKTC Sağlık Bakanı Dr. Ali Pilli tarafından Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman) Dairesi’ne gönderilen 13 Ağustos 2020 tarihli cevap yazısında Sayın Metin Kulünk, Sayın Amine Zehragül, Sayın Şaziment Tuba Kulünk Gül ve Semra Kulünk isimli kişilerin ülkeye giriş yapmalarının aciliyetine istinaden PCR testlerinin 4 Ağustos 2020 tarihinde yaptırdıklarını ancak söz konusu testleri yaptırdıkları tarih itibarıyle sürenin 48 saat olduğu nedeniyle 72 saat kuralına uymadıklarını, ülkeye girişlerine izin verilmeyeceğini, bu hususa bağlı olarak durumlarının değerlendirilmesi talebinde bulunduklarını ve söz konusu kişilerin negatif PCR test sonuçlarını belgeleyerek 6 Ağustos 2020 tarihinde ülkeye giriş yaptıklarını belirtmiştir.
KKTC Sağlık Bakanlığı iddialarını teyid eden belgeleri Dairemize ibraz etmek süretiyle ve/veya ülkeye giriş yapan kişilere ait Özel Erdem Hastahanesi bünyesinde yapılan PCR test sonuçlarını belgeleyerek Dairemize göndermiştir. Yine söz konusu kişilere 6 Ağustos 2020 tarihinde de ülkeye girerken KKTC Sağlık Bakanlığı tarafından 2’nci PCR testi yapılmıştır. Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastahanesi’ne gönderilen Sayın Amine Zehra Gül A00000 21337 barkodu, Sayın Semra Kulünk A00000 24461 barkodu, Sayın Metin Kulünk A00000 21510 barkodu ve Sayın Şaziment Tuba Külünk Gül A00000 20316 barkodu ile PCR testi yapılmış ve negatif PCR test sonuçlarını almalarına istinaden izolasyon süreçleri tamamlanmıştır.
45/218 sayılı Bulaşıcı Hastalıklar Yasası, bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolünün sağlanması ile ilgili usul ve esasları düzenlemiştir. Söz konusu Yasa tahtında bulaşıcı hastalıkların sürveyansı, önlenmesi ve kontrolü ile ilgili daha önce de belirttiğimiz üzere Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi, Sürveyans Komitesi, Labaratuvar Komitesi ve Enfeksiyon Kontrol Komitesi Sağlık Bakanlığı tarafından oluşturulmuştur.
Bulaşıcı Hastalıklar Yasasına göre Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi, Sürveyans Komitesi, Labaratuvar Komitesi ve Enfeksiyon Kontrol Komitesi’nin Üst Komitesidir ve bu komitelerden gelen bilgi ve önerileri göz önünde bulundurur.
Bulaşıcı Hastalıklar Yasasına göre KKTC Sağlık Bakanlığı bu süreci Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin aldığı kararlar doğrultusunda yönetmesi gerekmektedir.
Dolayısıyle, KKTC Sağlık Bakanlığı’na bu süreç içerisinde yapılan başvurular veya müracaatlar Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’ne iletilmesi ve Bulaşıcı Hastalarıklar Üst Komitesi’nin yaptığı değerlendirme sonucunda alınan karar doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Bu konuda ilk nazarda Sayın Bakan’ın veya Sayın Müsteşar’ın tek başına karar alma yetkisi bulunmadığı görülmektedir.
Sayın Müsteşar tarafından kaleme alınan 5 Ağustos 2020 tarihli yazının içeriği gerçeklerle bağdaşmamaktadır ve/veya gerçekleri yansıtmamaktadır. Mezkur yazının kaleme alınış şeklinden söz konusu kişilerin PCR testinden muaf tutuldukları izlenimi bırakmıştır veya bu şekilde bir intiba yaratmıştır. İlgili yazı, metnin yazılma amacını yansıtamamıştır.
Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi tarafından alınan karar tahtında “B Grubu” ülkelerden gelişlerde 3-5 gün (72-120 saatlik) negatif PCR testlerini belgelemek ve 2’nci PCR testini de giriş noktalarında yaptırmak şartı aranmaktadır. Söz konusu kişiler tarafından gerek Türkiye’de gerekse Kıbrıs’ta PCR testleri yapılmıştır.
KKTC Sağlık Bakanlığı’nın basına yansıyan yazısı incelendiğinde 3-5 gün önceden PCR test yaptırmak kuralına bağlı olmadan ülkeye girmelerine izin verildiği görülmekle beraber söz konusu kişilerin PCR testlerinin Türkiye’de yapıldığı sadece Bulaşıcı Hastalıklar Üst Kurulu tarafından konan saat koşuluna uymadıkları nedeniyle Sağlık Bakanlığı’na başvurdukları açıkça görülmektedir.
Netice itibarıyla, söz konusu kişilerin PCR testinden muaf tutuldukları iddiası Müsteşarın ilgili yazıyı kaleme alış şeklinden kaynaklanmıştır ve söz konusu iddialar bu hatalı ifadeden doğmuştur. Bulaşıcı Hastalıklar Yasası uyarınca Sağlık Bakanlığı’na yapılan müracaatların Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi tarafından değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu itibarla, KKTC Sağlık Bakanlığı izlemesi gereken yönteme uymadığı ve Bulaşıcı Hastalıklar Yasası’nın öngördüğü usul ve biçimde karar vermedikleri açıktır. KKTC Sağlık Bakanlığı’nın Bulaşıcı Hastalıklar Yasası’nın belirlediği kurallar çerçevesinde çalışması bu tür karışıklıkları önleyecektir ve spakülasyonlara açık olmayacaktır.
KKTC Sağlık Bakanlığ 5 Ağustos 2020 tarihli yazıyı gereği için Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlığı ile Polis Genel Müdürlüğü’ne göndermiştir. Söz konusu Bakanlıkların Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin kararı olmadan sadece Bakan veya Müsteşar imzasıyla işlem yapması hatalıdır ve yanlış sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle söz konusu Bakanlıkların Bulaşıcı Hastalıklar Üst Komitesi’nin kararı olmadan hiçbir işlem yapmamaları gerekmektedir.
Emine DİZDARLI
Yüksek Yönetim Denetçis
(Ombudsman)
