24 maddeden azınlık haklarıyla ilgili 4. madde hariç 23’ünün oy birliğiyle onaylandığı değişiklik önerisinin bütünü, 5 Haziran Perşembe günü oylanacak. Değişikliklerin kabulü için maddelerde olduğu gibi 34 kabul oyu şartı aranacak.
Meclis Genel Kurulu’nun Anayasa değişikliği maratonu 10 saat sürdü ve 20.35’te tamamlandı.
Meclis Başkanı, siyasi parti başkanları ve milletvekilleri, önerinin görüşülmesinin tamamlanmasının ardından yaptıkları teşekkür konuşmasında, Meclis’te sağlanan konsensüsten memnuniyet belirtti.
KKTC Anayasası’ndaki değişikliklerin yürürlüğe girebilmesi için Meclis’ten sonra Cumhurbaşkanı’nca da onaylanması ve 29 Haziran’da sunulacağı referandumda da halkın çoğunluğunca kabul edilmesi gerekiyor.
GEÇİCİ MADDELER
Yaklaşık 30 dakikalık aranın ardından saat 19.40’te Meclis Başkanı Sibel Siber başkanlığında yeniden toplanan Meclis Genel Kurulu’nda değişiklik önerisinin halkoylamasına sunulacağı günü düzenleyen geçici 1. madde görüşüldü.
29 HAZİRAN’DA HALKOYLAMASI
Buna göre, Anayasa değişiklikleri, belediye başkanlığı, belediye meclisi, muhtarlık ve ihtiyar heyeti seçimleri için oy verme günü olan 29 Haziran Pazar günü halkoylamasına sunulacak.
Komite Başkanı CTP-BG Milletvekili Asım Akansoy’un partilerin mutabakatıyla bu maddeye sunduğu değişiklik önerisiyle, yasadaki düzenlemeyle paralellik arz etmesi için “... Cumhurbaşkanı’nca halkoylamasına sunulur” ifadesi yerine “...halkoylamasına sunulur” ifadesi kullanıldı.
Geçici 1. maddenin düzenlenmiş şekli 43 kabul oyuyla ve oy birliğiyle onaylandı.
İdare mahkemeleri kurulana ve göreve başlayana kadar geçecek sürede Yüksek İdare Mahkemesi’nin bu değişiklikten önceki görevlerine aynen devam etmesini öngören geçici 2. madde 44 kabul oyu aldı.
ÇAKICI, GEÇİCİ 10. MADDEYLE İLGİLİ KONUŞTU
TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı, son maddeye geçilmeden önce söz aldı.
Çakıcı, Anayasa’daki geçici 10. maddeyle ilgili partisinin tavrının ortada olduğunu; geçici 13 maddenin 12’sinin güncelliğini yitirdiğini; sadece savunma ve iç güvenlikle ilgili geçici 10. maddenin gündemini koruduğunu belirtti.
Mehmet Çakıcı, ülkede artık savaş değil anlaşmaya giden bir süreç bulunduğunu; ABD Başkan Yardımcısı’nın bile geldiğini, liderlerin görüştüğünü ifade ederek, güvenlik için KKTC ve Türkiye’nin savunma ve işbirliği anlaşması yapmasının daha doğru olacağını belirtti ve militer düzen, askeri anlayışa gerek olmadığını söyledi.
Mehmet Çakıcı, Meclis’te şu anda güçlerinin geçici 10. maddeyi değiştirecek güce ulaşamadıklarını belirterek, ancak bu konunun bir sonraki seçime kadar gündeme alınıp tartışılması ve daha çağdaş bir düzenleme yapılması gerektiğini kaydetti.
“SAVUNMA ANLAŞMASI İMZALANSIN”
Çakıcı, “Askeri düzeni bize kimse kader olarak göremez. Bana göre geçici 10. madde geçerliliğini yitirdi. Hükümetten talebimiz lüften oturulup bir savunma anlaşması imzalansın” dedi.
Çakıcı, mümkünatı varsa geçici 10. maddenin şimdi; mümkün değilse daha sonra görüşülmesi önerisi yaptı.
Meclis Başkanı Sibel Siber, öneride geçici 10. maddeyle ilgili düzenleme olmadığı için şu anda görüşülmesinin mümkün olmadığın söyledi.
ÖZGÜRGÜN: “POLİSİN SİVİLE BAĞLANMASIYLA İLGİSİ YOK”
UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün de, geçici 10. maddenin polisin sivile bağlanmasıyla ilgisi olmadığını ancak bu maddenin kalkmasının TSK’nın adada kalmasının önünü kapatacağını ifade etti.
Adada ateşkes durumu devam ettiği, anlaşmaya ulaşılmadığı sürece geçici 10. maddeyi ellemenin doğru olmayacağını kaydeden Özgürgün, polisin siyasetin dışında kalmak üzere sivile yasayla bağlanabileceğini söyledi.
“GEÇİCİ 10. MADDE YERİNDE KALMALI”
Özgürgün, “Bu nedenle biz geçici 10. maddeyle ilgilenmiyoruz, yerinde kalmalıdır” dedi.
DENKTAŞ: “GÖRÜŞMELER SÜRERKEN ORTADAN KALKAMAZ”
DP-UG Genel Başkanı, Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, geçici 10. maddenin görüşmeler devam ettiği sürece ortadan kalkmasının mümkün olmadığını söyledi. Denktaş, 10. madde kaldırılıp savunma anlaşmasının Garanti ve İttifak Anlaşması’nın ortadan kalkması durumunda imzalanabileceğini kaydetti.
Müzakereler sürdükçe askerin varlığının gerekli olduğunu; sivil hayatla, demokratikleşmeyle hiçbir alakası da olmadığını belirten Denktaş, “Karşılıklı savunma anlaşması imzaladığınız gün adanın sadece kuzeyiyle ilgili güvence almış olursunuz” dedi.
Garanti ve İttifak Anlaşması’nın altında Türkiye, Yunanistan ve İngiltere bulunduğunu söyleyen Serdar Denktaş, sivilleşme ve demokratikleşmenin önünü açacak önlemlerin alınabileceğini vurguladı.
“Müdür kim olacak kavgasına girilmeyecekse, polisin hemen sivile bağlanabileceğini” söyleyen Denktaş, bu konularda konsensüs sağlanırsa engel olmayacağını belirtti.
ANGOLEMLİ’DEN ELEŞTİRİ
TDP Milletvekili Hüseyin Angolemli de, hükümet programında geçici 10. maddenin kaldırılmasının yer aldığını anımsatarak, “Bu kadar açıkgözlük olur mu? Şimdi de kalkmış bana burada masal okuyor. Anlaşma olması lazımmış. Hükümet programını yazarken aklınız neredeydi? Bu yazılı bir sözdü. Halkın politikaya güven duymasını nasıl beklersiniz” dedi.
Angolemli, halkın artık ciddi yönetime susadığını, verdiği sözün arkasında duran bir yönetim istediğini kaydetti.
Bu sırada Serdar Denktaş, yerinden “Polisin sivile bağlanmasına geçici 10. maddenin engel olduğunu -22 yıldır burada beraberiz-, hiç benim ağzımdan hiç duydun mu?” diye sordu.
Meclis Başkanı Siber ise yorucu bir gün geçirdiklerini ve gerginlik yaşanmamasını istedi.
Angolemli konuşmasının sonunda “Halka verdiğimiz sözlerin arkasında durmalyız, hele hele bunu yazılı belgelerde dile getirmişsek...” dedi.
DENKTAŞ YENİDEN SÖZ ALDI: “HÜKÜMET PROGRAMININ ARKASINDAYIZ... PROGRAM 5 YILLIK”
Yeniden söz alan DP-UG Genel Başkanı, Başbakan Yardımcısı Denktaş, aktif siyasete girdiği 1990’dan beri “geçici 10. maddenin polisin sivile bağlanmasına engel olduğu” yönünde birşey duyup duymadığını kürsüden de sordu.
Hükümet programına yazılanların arkasında yer aldığını ifade eden Denktaş, “O program 5 yıllıktır. Çözüm arayışı devam ettiği müddetçe geçici 10. maddeyi gündemimize alamayız. Çözümle zaten bu madde kalkacak. Anlaşma olmazsa da başka bir yol yürüneceği için bu madde yine kalmaz” dedi.
SON MADDE
Konuşmaların ardından Anayasa değişikliğinin yürürlüğe girişinin düzenlendiği 23. madde görüşüldü ve 44 kabul oyuyla oy birliğiyle kabul edildi. Bu maddeye göre, halkoylamasına sunulup kabul edilen Anayasa değişiklikleri, gen geç 10 gün içinde halkoylaması sonuçlarıyla birlikte Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
Yerinden söz alan CTP-BG Milletvekili Ferdi Sabit Soyer, “Çok güzel bir çalışma oldu. Yarın sabahın ilk saatlerinde tüm işlemler tamamlansın” dedi.
Meclis Başkanı Siber ise, “Tarihi güzel bir uzlaşma... Ben de teşekkür ederim. Uzun saatlerdir burdasınız, hepinize teşekkür ederim” diye konuştu.
YORGANCIOĞLU TEŞEKKÜR ETTİ... “BAZILARI KÜÇÜMSESE DE YAPILANLAR ÖNEMLİ”
Daha sonra teşekkür konuşması yapan Başbakan Özkan Yorgancıoğlu, uzun, yorucu, tartışmalı bir süreç geçirdiklerini ancak sonuçta halkın beklediği şekilde oy birliğiyle değişikliklerin hayata geçirildiğini belirterek, “bazı kişiler beğenmese, küçümsese de, yapılanların önemli olduğunu” söyledi.
Tüm partiler biraraya geldiğinde birşeylerin değişebileceği algısının halk tarafından görülmesinin önemli olduğunu ifade eden Başbakan Yorgancıoğlu, başta komite üyeleri olmak üzere tüm milletvekillerine teşekkür etti.
Yorgancıoğlu, gelecek yıl Cumhurbaşkanlığı seçiminin yapılacağı hazirana kadar Anayasa’da eksik olan maddeleri de görüşeceklerini kaydederek, o güne dek Kıbrıs sorunu çözümlenmezse, mutabık kalınacak maddelerin referanduma götürüleceğini söyledi.
Başbakan Yorgancıoğlu, bu uzlaşı sayesinde halkın yarınki bakışının değişik olacağını da sözlerine ekledi.
ÖZGÜRGÜN: “UZLAŞIDA YER ALMAKTAN GURUR DUYDUK”
UBP Genel Başkanı Hüseyin Özgürgün, başta sıcak bakmadıkları anayasa değişikliğinin, istişareler, anlayış ve oluşan işbirliği ortamının böyle bir uzlaşıda yer almalarını sağladığını ve bundan gurur duyduklarını söyledi.
İktidarken bunun kolay olduğunu ama muhalefetteyken bu durumun kendilerini bir kat daha gururlandırdığını kaydeden Özgürgün, anlayış gösteren iktidara ve tüm partilere teşekkür etti.
Özgürgün, referandum sürecinde de birlikteliğin sürmesi dileğini ifade ederek, “evet” kampanyasında iş birliği yaparak, Meclis’in ortak çağrısı olarak bir kampanya yürütülmesinin önemli olacağını; bunun muhalefet olarak kendilerini de rahatlatacağını belirtti.
Bu konuda Meclis Başkanı’nın görev üstlenebileceğini kaydeden Hüseyin Özgürgün, bugünkü birlikteliğin gelecek için de olumlu olacağını vurguladı.
ÇAKICI: “BU ÇALIŞMA HALKIN”
TDP Milletvekili Mehmet Çakıcı, zaman zaman uzlaşmadıkları konular olsa da sonuçta uzlaştıklarını belirterek, emeği geçen komite üyelerine ve çalışanlara teşekkür etti.
Çakıcı, Anayasa çalışmasının hiçbir partinin değil, halkın olduğunu vurguladı.
DENKTAŞ: “KENDİ İÇİMİZDE KAPIŞTIK AMA NETİCE İYİ OLDU”
Başbakan Yardımcısı, DP-UG Genel Başkanı Serdar Denktaş da komite üyelerine ve tüm milletvekillerine teşekkür ederek, “Gönül arzu eder ki bu Meclis bir oy birliğiyle referanduma gitsin demiştim. Bu noktaya ulaşmakta bizim mahallenin muzırlarının biraz katkısı oldu. Kendi içimizde bayağı kapıştık ama netice iyi oldu, hayırlı uğurlu olsun” dedi.
Gelecek sefer, sivil toplumun katılımını daha fazla sağlamaları gerektiğini vurgulayan Denktaş, “Kamuoyuna tartışa tartışa pişirelim, çok daha iyi olur” dedi.
SİBER: “MECLİS İÇİN ONUR VE GURUR”
Meclis Başkanı Sibel Siber ise, Anayasa değişiklik önerilerinin hazırlanıp çalışılması ve 23 maddenin oy birliğiyle geçmesinin Meclis için onur ve gurur olduğunu; bu duyguyu yaşadığını söyledi.
Tüm meclis çalışanlarına ve kendilerini motive eden kamuoyuna teşekkür eden Siber, halkı referanduma hazırlamanın, Meclis Başkanı olarak tüm parti başkanlarıyla beraber yasamanın görevi olduğunu, bu görevi üstlenmekten onur duyduğunu kaydetti.
ALBAYRAK: "KOSOVA'YA FEDA OLSUN"
Kosova’daki kültürel bir etkinliğe gidişi, Anayasa değişikliği görüşmeleri nedeniyle iptal edilen CTP-BG Milletvekili Arif Albayrak ise yerinden söz aldı ve “Böyle bir Anayasa’ya Kosova feda olsun” dedi... Umarım hatırlarsınız” dedi.
Meclis’te son olarak ek sunuş yapıldı ve Danışma Kurulu’nun bugünkü ve gelecek birleşimine ilişkin karar oy birliğiyle kabul edildi. Buna göre, borçların yapılanmasyla ilgili yasa tasarısı, 5 Haziran Perşembe günü görüşülecek.
Editör: TE Bilisim
