İnsanlar aralarında iletişim kurarken bunu genellikle konuşarak yapmaktadırlar. Duymayanlar için ise işaret dili kullanılmaktadır. Konuşmada esas olması gereken, söylenenleri karşı taraftaki dinleyicinin doğru anlaması olmalıdır. Karşı taraf söylenenleri doğru anlamazsa sorun olabilir. Anlamadığını ifade ederek tekrar söylenmesini istemek en doğrusudur. Söylenen doğru anlaşılmazsa, ya yanlış bir icraat yapılacaktır yada karşı taraf, kendisine hakaret edildiğini düşünerek söyleyene karşı bir tavır alacaktır.
Konuşma yanında yazarken de cümlelerin düzgün ve de anlaşılır olması gerekir. Kelimeler cümlede doğru kullanılmaz, dil bilgisi kurallarına da dikkat edilmezse ortaya anlaşılmaz bir cümle çıkacaktır.
Bu nedenle, özellikle gazetecilik eğitimi verilirken öğrencilere, cümlelerin sade, basit ve de anlaşılır şekilde yazılması gerektiği söylenir.
Anadolu Ajansı’nın personeli için hazırlattığı ‘’Muhabirin El Kitabı’nda’’ haberler yazılırken dikkat edilmesi gereken hususlar örnekleri ile anlatılmaktadır. Bu kitapta, haberin yalın bir dille ve herkesin anlayabileceği şekilde yazılması gerektiğine vurgu yapılmaktadır. Ayrıca, haberin okuyanda kuşkuya yer bırakmayacak şekilde oluşturulması gerektiği ifade ediliyor. Bir de Türkçe olmayan kelimelerin kullanılmamasına özen gösterilmelidir. Günlük konuşmalarımızda göze batmayan bazı ifadeler haberde ve televizyon haberlerinde kullanılırken biraz tuhaf olmaktadır.
Örnek vermek gerekirse, ‘Ayağının tozu ile Ercan havaalanında değerlendirmeler yaptı. Veya ‘Şu konuya parmak bastı’ denmesi gibi.
Zaman zaman ne hikmetse Türkçe olmayan kelimeler de kullanılmaktadır. Örneğin, başladı yerine ‘’Start aldı’’, veya ‘büyük yıldız deneceğine ‘’Mega star’ denmesi gibi.Telefonla bilgi alındı veya görüşüldü yerine ‘Telefoniyen’ denmesi de ayrı bir hata.
Gerçi, teknolojinin geliştiği bu günkü ortamda eğer yazı bilgisayarda yazılıyor ve de orda da Türkçe dil bilgisi programı varsa bir çok yanlışı düzeltmek mümkün. Çünkü bilgisayar yanlış yazılanın altını kırmızı ile çizerek size hatalı yazdığınızı belirtir. Doğru kelime yazılınca da kırmızı çizgi kalkar.
Bu yazıyı yazmama neden, geçen günlerde Lefkoşa Boğazköy arasındaki yolda meydan gelen kazadır. Kaza Lefkoşa- Boğazköy arasındaki ormanlık alanın yakınlarında meydana geldi. Arabanın çarptığı genç, ormanın yanındaki yeni yerleşim yerine ulaşmaya çalışmakta idi.
Lefkoşa’dan bir şekilde bölgeye gelen genç, yolun karşı tarafına geçmek isterken bir araba tarafından basıldı ve öldü. Yani bu genç, çift şeritli yolun batısından doğusuna geçmeğe çalışmakta idi. Boğazköy istikametinden gelen ve Lefkoşa’ya gidecek olan bir araba ona çarptı. Hoş olmayan bir durum.
Bu konudaki haber bir çok basın yayın kuruluşunda yayınlandı. Ne var ki neredeyse tüm haberlerde, kazanın 19 yaşındaki gencin, ‘’karşıdan karşıya ‘’ geçmek isterken olduğu belirtildi. Belki konuşma ortamında ne denmek istendiğini anlamak mümkün ama yazıda bu nasıl anlaşılmalı?. ‘’Karşıdan karşıya geçmek isterken’’ cümlesi ne manaya gelmektedir?
Bu kazada ifade ‘’Araç, yaya olarak karşıdan karşıya geçmeye çalışan gence çarparak ölümüne neden oldu’’ yerine ‘’Araç, yolun karşısına geçmeye çalışan gence çarparak ölümüne neden oldu’’ şeklinde yazılmalıdır. Doğru ve anlaşılır olan cümle budur.
Daha anlaşılır cümlelerden oluşan ve de güzel haberler okumak dileklerimle.