Seyahat edemeyeceğiz.
Turizm işletmelerine güvenemeyeceğiz.
Hizmet sektöründeki sağlık denetimlerinin içeriğini merak edeceğiz. Tüketim ile ilgili tüm hareketlerimiz ve alışkanlıklarımız değişecek.
Değişecek olan alışkanlıklarımız piyasaları etkileyecek.
Etkilenen piyasalar yön arayışı kapsamında dara düşecekler.
Dara düşen piyasalar yeni yönlerini ve üsluplarını belirleyene kadar birçok olumsuzluk yaşanacak.
Yaşanan olumsuzluklar karşılıklı olarak tüm sektörler ile yaşamın birçok alanını etkileyecek.
***
İnsanların ve toplumların psikolojik olarak yaşanan bu hijyen sorunsalı ile bu denli yüzleştiği süreçte hijyeni sağlamanın kapsamı ve sorumluluğu hakkındaki davranış ve düşüncelerimiz değişecek. Bugüne kadar belli hastalıklara yakalanan hastalar ile onların yakınları dışındakilerin yüzleşmediği hijyen meselesinin önemi artık belki de paranoya niteliğinde bir hassasiyete ulaşacak.
İnsanların birbirleri ile temasları, buna bağlı olarak da ilişkileri etkilenecek. Etkilenen ilişkiler kapsamında sosyal ilişkilere bağlı olarak kültürel olarak dönüşümler yaşanmaya başlanacak.
İletişimde teknoloji daha çok değer kazanacak.
***
Hizmet sektöründe kamu, bankacılık, telekomünikasyon, ticaret ve yapılabilecek birçok anlamdaki işlemin dijital ortama taşınması ile ilgili olarak dijitalleşme üzerinden ekonomik alanlar açılması sağlanacak. Böylece ekonomik etkinliklerin bu alandaki hizmetleri kolaylaştırması hususunda çalışmalar yapan işyerleri gündeme alınacak.
Birçok sektörde çalışmak üzere aranacak vasıfların değişecek olması, aranan meslek insanlarının sayılarında değişikliğe yol açacak.
Yüksek öğrenimin de bu bağlamda dönüşüm geçirerek aranan meslek kollarındaki insan sayısının yetişmesi için seferber olmaları gerekecek.
Kıbrıs’taki üniversitelerin de bu süreçte atik olabilmeleri gerekecek.
***
Eğitim alanında online hizmetlerin değer kazanacak olması nedeniyle Eğitim Bakanlığı’mızın da bu kapsamda yapılanmalarını hayata geçirmek üzere çalışmalar yapmaya başlamaları gerekecek.
Sağlık alanında (misal) dijital ortamlarda randevu alınarak, sonuçların da dijital ortamdan aktarılması, ilk aşamada en azından fazladan temasın ortadan kaldırılması için çalışılması gerekecek.
Bu örnekler hem sektörel anlamda hem sektörlerin çalışmaları için gerekli etkinlikler açısından elbette artırılabilir.
Lakin örneklerin artırılması için geleceği planlayabilecek çalışmaların başlatılması için hazırlık yapmamız gerektiğini açığa çıkarıyor. Akıllı ülkeler bunlar için zaten ya hazırlıklıdırlar ya da çoktan hazırlıklarını yapmaya başlamışlardır bile.
Biz ne yapıyoruz?
Ne yapabileceğiz?
Planlama yapmamız gerektiğini en azından düşünmeye başladık mı?
***
Düşünüyorum, yazıyorum, konuşuyorum…
Bundan böyle KKTC olarak uzunca bir süre daha da yalnız kalmamız gerekecek zamanlar bizleri bekliyor.
Kendi aklımız, insan bedensel ve zihinsel gücü ile hareket etmek üzere kendimizi yeniden tasarlamamız gerekecek.
Bu tasarlamalar ile birlikte yepyeni piyasa düzenlemeleri, yepyeni hizmet bedelleri, yepyeni insan kaynağı ücretlendirmeleri gerekecek.
Biz bunların altından kakabilecek miyiz?
Dünyada bu anlamda yapılan çalışmalar için neler tasarlanmış ya da halihazırda tasarlanmakta?
Nasıl çalışıyor akıllar?
İnsan kaynağı nasıl yetiştiriliyor ve nasıl çalıştırılıyorlar?
***
Besbelli düzenimiz bambaşka olacak. Besbelli hayatımız çok farklı olacak. Besbelli belli bir yaşın ve eğitim seviyesi üzerindeki insanların hayata yeniden adapte olabilmeleri hususunda devletlerin özellikle de yerel yönetimlerin farklı hizmetlerle devreye girmesi gerekecek.
Besbelli sosyal politikaların artırılarak, dijitalleşme ile birlikte bilişim yasaları kapsamındaki düzenlemelerin yapılması ivedi olarak gerekecek.
Anlatması çok kolay da belli bir yaş ve eğitim seviyesi üzerindeki kendi insanlarımızın bundan saonraki yaşama adaptasyonlarının yanı sıra, biz dünya üzerinde hayatta kalabilecek kapsamda kabul edebileceğimiz devletler arasında bulunup bulunamayacağımıza bakmamız gerekecek.
Biz neredeyiz?
Ne yapmamız gerekiyor?
Var olabilmek için nasıl çalışmamız gerekecek?
Konuştukça moral mi bozuyorum yoksa çalışma şevkimizi mi artıyorum acaba?
Haydi işe koyulma zamanı!
Dr. Çiğdem DÜRÜST
