Erhürman, kamuda verimlilik sorunu bulunduğunu, bu sorunu aşmakla yükümlü olduklarını belirtti. Sosyal ve Ekonomik Konsey’in XXX. toplantısı, 2019-2021 Orta Vadeli Program Taslağı konulu toplantısı bugün Lefkoşa Atatürk Kültür Merkezi Konferans Salonu’nda yapıldı. Konferansta, Başbakan Tufan Erhürman, Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Cemal Özyiğit, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan ve Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü Müsteşarı ve Sosyal Ekonomik Konsey Başkanı Ödül Muhtaroğlu konuşma yaptı. Toplantı saygı duruşu ve İstiklal Marşı başladı. Açılış konuşmalarının ardından verilen ara sonrasında Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü Müsteşarı ve Sosyal Ekonomik Konsey Başkanı Ödül Muhtaroğlu, 2019-2021 Orta Vadeli Program sunumu yaptı. Kuruluş temsilcilerinin bildirilerini sunması ve bildirilere ilişkin cevap ve açıklamalarla toplantı sona erdi. ERHÜRMAN Başbakan Tufan Erhürman, 2018 yılının ders almayı bilen herkese sosyal ve ekonomik kalkınma açısından ders veren bir yıl olduğunu söyleyerek, dövizdeki dalgalanmalar, sel ve taşkınlar gibi sorunlarla karşı kalındığını kaydetti. Erhürman, 2018 yılı ortasında yaşanan krizin; onlarca yıldır yapılmaması gerektiği halde yapılan ve yapılması gerektiği halde yapılmayanlarla ilgili olduğunu belirtti. 2019 yılının da kolay bir yıl olmayacağını söyleyen Erhürman, toplumsal seferberliğe ve her kesimin elini taşın altına koymasına ihtiyaç duyulduğunu kaydetti. Herkesin değişim istemesinin avantaj olduğunu belirten Erhürman, herkesin değişimden kendisinden değil başkasından başlanması gerektiği düşünmesinin ise dezavantaj olduğunu söyledi. Erhürman, tek bir vatandaşın dahi üzülmesini istemediklerini ancak değişim kararlılığından vazgeçmelerinin mümkün olmadığını, gelecek kuşaklar için de değişimin şart olduğunu ifade etti. Hükümetin bir yıl içinde yaptığı icraatlara değinen Erhürman, TC’den gelen suyun tarıma aktarılması konusunun Türkiye ile görüşmelerde gündeme getirildiğini, suyun ne zaman kullanılabileceğinin bilinmesinin tarımda planlama yapılabilmesi için önemli olduğunu belirtti. Güzelyurt’ta yerel kaynaklardan narenciyeye 1 TL’nin altında su aktarılması için yatırım yapıldığını, kalkınmada öncelikli bölge olan Lefke’de Güzelyurt-Lefke yolunun Doğancı’ya kadar olan kısmının tamamlandığını, kamulaştırma sorunun da çözüldüğünü dile getiren Erhürman, yollarda kamulaştırma sorunlarının aşılmaya başlandığını kaydetti. “NİSAN’DA UÇAK SEFER SAYILARI ARTACAK. BİLET FİYATLARINDA DÜŞÜŞ REALİZE OLACAK” Erhürman, nisan ayında uçak sefer sayılarında artış gerçekleşeceğini, bilet fiyatlarının düşüşünün realize olacağını ifade etti. Güzelyurt Hastanesi’nin ikinci etap ihalesine çıkıldığını dile getiren Erhürman, acil serviste yaşanan gelişmeler, Kalkanlı’da Yaşam Evi açılması, hastabakıcılık kurslarına değindi. Erhürman, kurumlara yönelik istihdam ve terfilerin sınavla yapıldığını, sözleşmeli personelin sınavla alındığını kaydetti. “MUHALEFET HÜKÜMETİN BOZULACAĞI SPEKÜLASYONLARI ÜZERİNDEN POLİTİKA YAPIYOR” Muhalefetin 12 ay boyunca öneriler yerine hükümetin bozulacağı spekülasyonları üzerinden politika yaptığını, istikrarsızlık yaratmaya çabalandığını söyleyen Erhürman, bu spekülasyonlarla hızla atılması gereken adımların engellenmeye, bürokrasinin iş yapamaz konuma getirilmeye çalışıldığını belirtti. Erhürman, hükümetin dimdik ayakta ve hedefinin bilincinde olduğunu vurguladı. “KIB-TEK, KOOPERATİF MERKEZ BANKASI VE VAKIFLAR BANKASI’NDA PROFESYOELLEŞMEYE GEÇİLECEK” Erhürman, KIB-TEK, Koperatif Merkez Bankası, Vakıflar Bankası’nda hızla profesyonelleşmeye geçileceğini, siyasi atamalar yerine kriterlere uygun olarak profesonel insanların yönetime geleceğini belirtti. Bütçe olanakları belliyken, bir kesime fazla bir kesime daha az verilmesinin mümkün olmadığını dile getiren Erhürman, “Sorumluluğumuz bugün yaşayanlara belki onlardan bile fazla gelecek kuşaklara yöneliktir. Bunun bilinci ve kararlılığı içindeyiz” dedi. Kamu reformu ile ilgili şikayetleri dinleyeceklerini, her türlü iletişime açık olduklarını söyleyen Erhürman, kamuda verimlilik sorunu bulunduğunu, bu sorunu aşmakla yükümlü olduklarını belirtti. Kamuda verimliliği sağlamak için değişimin gerçekleşeceğini dile getiren Erhürman, kamu reformuna ilişkin yasa tasarısının Meclis’e sunulduğunu, sendikalarla konuşmaya devam edecekleri kaydetti. Erhürman, Enerji Dairesi’nin kurulmasına ilişkin yasanın Meclis’e gittiğini, İstatistik Kurumu’nun kuruluşuna ilişin yasanın iki hafta içinde Meclis’ten geçeceğini, Ar-Ge ve teknoparklarla ilgili 2009’dan beri Meclis’te bekleyen yasanın geçtiğini söyledi. Kayıt dışılıkla ilgili mücadelenin ciddi şekilde sürdürüleceğini, teşviklerin masaya yatırılacağını söyleyen Erhürman, “Anomalileri silip süpürmemiz gerekir ki üç yıl içinde önümüzde koyduğumuz hedeflere ulaşabilelim” dedi. Yüksek öğretimde teşviklerin kalite vizyonu ile düzenleneceğini dile getiren Erhürman, üniveriste sayısının nüfusa oranla yeteceği yere geldiğini kaydetti. DAÜ’ye İskelede kampüs için arazi devredildiğini dile getiren Erhürman, turizmde de teşviklerin doğru yöne taşıyacak unsurlar haline geleceğini belirtti. Hükümetin iki konuda kararlılığının tam olduğuna işaret eden Erhürman, istikrarsızlık ve “hükümet geçicidir” algısı yaratma girişimlerine karşı yekvücut durmak konusunda ve değişimi gerçekleştirme konusunda kararlı olduğunu söyledi. MUHTAROĞLU Başbakanlık Devlet Planlama Örgütü Müsteşarı ve Sosyal Ekonomik Konsey Başkanı Ödül Muhtaroğlu, konuşmasına konsey ve çalışmaları ile ilgili bilgi vererek başladı. Toplantıda 2019-21 makro hedefler ve politikaların tartışılacağını, konseyin önerileri değerlendireceğini ve Bakanlar Kuruluna sunacak şekilde hazırlıklarını yapacaklarını söyleyen Muhtaroğlu, orta vadeli program taslağının tüm kurum ve kuruluşlarla iş birliği içinde ortaya çıkarıldığını belirtti. Muhtaroğlu, orta vadeli programda KKTC’deki gelişmeler, hedefler, göstergeler, makro ekonomik politika ve hedeflere yer verildiğini dile getirerek, sürdürülebilirlik, istikrarlı büyüme, eşit ve adil bölüşülmesi gibi konuların temel hedefler arasında olduğunu söyledi. Taslağın KKTC, TC ve diğer ülkelerdeki gelişmeler ve sartlar dikkate alınarak hazırlandığını, ana sektörlerde iyileştirmeler, ekonomik büyüme ve gelişmelerin sağlanması gibi hedeflerin gözetildiğini kaydeden Muhtaroğlu, KKTC’de refah seviyesinin, istihdamın artması, mali disiplinin sürdürülebilir kılınmasının temel hedefler arasında olduğunu ifade etti. Orta vadeli programda 25 sektöre yönelik hedef ve politikalara yer verildiğine işaret eden Muhtaroğlu, ekonomik göstergelere ilişkin bazı rakamlara değindi. BÜYÜME TAHMİNLERİ KKTC’nin 2018 yılında yüzde 2.6 büyüdüğünü, bu rakamın 2019’da yüzde 1.9, 2020’de yüzde 3.6, 2021’de de yüzde 4.4 olacağının tahmin edildiğini söyleyen Muhtaroğlu, şunları kaydetti: “Söz konusu büyüme rakamları ışığında, 2017 yılında GSYİH’daki payı % 18.8 olan toplam sabit yatırımların 2018 yılında % 20.7, 2019 yılında %22.0, 2020 yılında %23.3 ve 2021 yılında da %24.7’ye ulaşacağı tahmin edilmektedir. KKTC’de son 3 yılda reel olarak ortalama GSYİH büyümesi % 4.3 düzeyinde gerçekleşmiştir. Öte yandan son 3 yılın sektörel bazda büyüme ortalamalarına bakıldığı zaman ise, sanayi sektöründe % 10.4 tarım sektöründe %4.0 büyümeler gerçekleşmiştir. Bunun yanında, lokomotif sektörler olarak kabul edilen yüksek öğrenim ve turizme baktığımız zaman; turizmde son 3 yılda ortalama %11.0 reel büyüme gerçekleşirken, yüksek öğrenim sektöründe de ortalama %7.5’lik bir reel büyüme gerçekleşmiştir. Görüldüğü üzere, özellikle turizm ve yükseköğretim sektörleri genel büyüme rakamlarının ve ortalama sektör büyüme rakamlarının üzerinde büyümeler gerçekleştirmektedir” “2021 YILINDA İSTİHDAM SAYISI 138 BİN 245... “ Yıllar itibariyle istihdamdaki gelişmelere değinen Muhtaroğlu, “2017 yılında 120,999 kişi istihdam olanaklarından yararlanırken, 2021 yılı sonunda bu sayının 138,245 kişiye ulaşması, işgücüne katılım oranının %51.2, işsizlik oranının ise %6.4 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Burada önemli olan diğer bir husus da 2017 rakamlarına göre % 18.7 düzeyinde olan genç nüfusta işsizlik oranının uygulanacak istihdam teşvik politikaları ve projelerle aşağıya çekilmesi olacaktır.” dedi. Muhtaroğlu, turizmde yerli istihdam oranının yüzde 20’lerde ve özel sektörde istihdamda yerli istihdamın yüzde 50’lerde olmasının önemli bir sorun oluşturduğunu söyledi. Muhtaroğlu, özellikle beş yıldızlı otellerde tüketilen birçok malda yerli ürün oranının çok düşük olduğunun tespitinin yapıldığını, bu rakamın artırılmasına yönelik girişim başlatıldığını kaydetti. ENFLASYONUN KADEMELİ OLARAK YÜZDE 9,5’E DÜŞMESİ HEDEFLENİYOR Muhtaroğlu, “2018 yılında özellikle döviz kurlarında ve petrol fiyatlarında yaşanan yükselişlerin doğrudan ve dolaylı etkileri ile %29.96 olarak gerçekleşen yıllık enflasyon oranının program dönemi sonunda dengeli kur ve dengeli petrol fiyatları ölçüsünde kademeli olarak azalarak 2021 yılında %9.5 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Uzun yılların birikimi sonucu yüksek bir kamu borç stoğumuz oluşmuş durumdadır. 2017 yılı sonu itibarıyle kamu iç borç stoğu yaklaşık 6.1 milyar TL olarak gerçekleşmiş ve GSYİH’nın %42 seviyesine ulaşmıştır.” diye konuştu. “BÜTÇE DİSİPLİNİ VE PERFORMANSINDA ÖNEMLİ BAŞARI SAĞLANDI” Son yıllarda bütçe disiplini ve performansı konusunda önemli başarı sağlandığına değinen Muhtaroğlu, “Bütçe açığı 2013 yılında 45.4 milyon TL, 2014 yılında 32.4 milyon TL, 2015 yılında 104 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. Daha sonraki yıllara baktığımızda, 2016 yılı bütçesinde yılsonu itibarıyle 20.8 milyon TL, 2017 yılı bütçesinde 106.8 milyon TL ve 2018 yılı bütçesinde de yaklaşık 50 milyon TL bütçe fazlası oluşmuş durumdadır. Özellikle yüksek kur artışı ve enflasyonun yaşandığı, ayrıca beklenen bazı gelir transferlerinin gerçekleşmemesi sonucunda hesapta olmayan bazı bütçe ödemelerine ragmen 2018 yılında bütçe fazlası oluşması önemli bir gelişme ve başarı göstergesi olmuştur” dedi. “PERSONEL İHTİYACI” DPÖ’deki iş yüküne karşı personel sayısında azalma olduğunu dile getiren Muhtaroğlu, yeni istihdam yapılmadığını, kurumum yeni personel ihtiyacı bulunduğunu, kurumun güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Veri toplamada karşılaşılan güçlüklere dikkat çeken Muhtaroğlu, kurumlar arası işbirliği ve istatistiki bilginin önemine vurgu yaptı. NAMİ Ekonomi ve Enerji Bakanı Özdil Nami, konuşmasında Bakanlığın geçmiş 1 yıl içerisinde gerçekleştirdiği icraatlara, kısa ve uzun vadeli hedeflerine değindi. Gayri Safi Milli Hasıla’daki sektörel gelişmeler incelendiği zaman, sanayi sektörünün 2015’de %19.5, 2016’da %7.3 ve 2017’de ise düşüşle sadece %4.4 büyüme oranı kaydettiğinin görüldüğünü söyleyen Nami, sanayi sektörünü daha iyi bir noktaya taşıma hedefleri olduğunu belirtti. “185 KİRACININ MUKAVELESİ İPTAL EDİLDİ” Sanayi arazilerinin etkin ve adil kullanımını sağlamanın önemine işaret eden Nami, kira bedelini ödemeyen ve yatırıma başlamayan 185 kiracının mukavelelerini iptal ettiklerini, yeniden değerlendirme yapılması için Değerlendirme Komitesi oluşturduklarını kaydetti. Nami, değerlendirmenin ardından 93 yatırım projesi ile ilgili yeni mukavele imzalandığını anlattı. Organize Sanayi Bölgeleri Yasası’nda yapılan değişiklikle mevcut ve yeni kurulacak sanayi bölgelerinde çevre kirliliğini, ortak kullanım alanlarına yapılan müdahaleleri, kaçak yapılaşmayı ve faaliyet dışı kullanımı önlemek için gerekli cezaların belirlenmesini sağladıklarını söyleyen Nami, teknopark ve Ar-Ge yasalarını Meclis’ten geçirdiklerini dile getirdi. 2018 içerisinde, sanayicilere yönelik yaklaşık 20 Milyon TL Acil İşletme Kredisi kullandırıldığını belirten Nami, Organize Sanayi Bölgeleri’nde çağdaş ve sürdürülebilir reformlar öngören bir yasa tasarısını çalışmakta olduklarını esas reformun bu tasarısı ile gerçekleşeceğini kaydetti. Nami, ithalat rejiminde bürokrasinin azaltılaması, temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının üretimde daha yoğun kullanılmasının sağlanması konusunda yaptıkları çalışmalarla ilgili bilgi verdi. “ÇOKLU TARİFEDE SONA GELİNDİ” “Çoklu Tarife Sistemi” çalışmalarında sona gelindiğini belirten Nami, “Toplumumuzun enerji kullanımları belli saat aralıklarında, yüksek kullanım saatlerine kıyasen daha düşük fiyatlandırılacaktır. Bu sayede, gerek hane halkının bütçesine, gerekse reel sektörün enerji maliyetlerine olumlu yönde katkı konulması hedeflenmektedir” dedi. ÖZYİĞİT Milli Eğitim ve Kültür Bakanı Cemal Özyiğit, toplantıda ülkenin geleceği ve yarınının konuşulup şekillendirileceğini söyleyerek, yatırım ve istihdam önceliklerinin tespit edilmesi gerektiğini kaydetti. Gençlerin kendi ülkelerinde yatırım ve istihdam olanağı bulmasının öncelikli hedef olması gerektiğine işaret eden Özyiğit, Vizyon 2030 ile eğitimde yeni bir strateji çalışması yaptıklarını söyledi. Özyiğit, Vizyon 2030 hedefi doğrultusunda toplumsal mutabakat için uğraştıklarını, anlık adımlar değil kalıcı hamleler yapılması gerektiği bilinciyle çalışmalar yaptıklarını ifade etti. Okullardaki öğrenci sayıları ile ilgili bilgi veren Özyiğit, meslek liselerini yaygınlaştırma ve bu liseden mezun olanların istihdam sağlamanın öncelikleri arasında yer aldığını kaydetti. “SINIFTA KALANLAR ÇIRAKLIK EĞİTİMLERİNE YÖNLENDİRİLECEK” Herkesi üniversite mezunu yapma hedefinin doğru olmadığını, orta okulda sınıfta kalmanın yeniden geleceğini, iki defa sınıfta kalan çocukların çıraklık eğitimlerine yönlendirileceğini söyleyen Özyiğit, kolejler konusunda da açılım yapılacağını kaydetti. Yüksek öğrenimde uluslararası öğrenci sayısını artırma, yerel denetimi sağlamanın hedefleri arasında yer aldığına işaret eden Özyiğit, ihtiyaç fazlası alanlara burs verilmeyeceğini, uluslararası kuruluşlara akredite konusuna önem veridiklerini söyledi. “EN ÖNEMLİ HEDEF TAM GÜN EĞİTİM” Özyiğit, eğitimde en önemli hedeflerinin tam gün eğitim olduğuna işaret ederek, bu konunun stratejik planın olmazsa olmazları arasında bulunduğunu, bu konuda okul öncesi ve özel eğitimde adım atma hazırlığı içinde olduklarını kaydetti. ATAKAN Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Tolga Atakan, atılan adımlarda geçmişte yapılan yanlışların bugüne de sirayet ettiğini unutmamak gerektiğini belirtti. Kendi kendine yetebilen ekonomik büyüme ve büyümenin toplum geneline yansıtılacak seviyeye taşınmasının önemli olduğuna işaret eden Atakan, bu noktada taslağın önemine değindi. Atakan, bilişim sektörüne yönelik altyapı ve iletişim alanlarında yapılacak çalışmalarla ilgili bilgi verdi. “750 KİLOMETRE BAKIR TEL, FİBER OPTİK KABLO İLE DEĞİŞTİRİLECEK” 2020 yılı ortasına kadar 750 km. bakır telin fiber optik kablo ile değiştirileceğini söyleyen Atakan, iletişimde hız ve kaliteyi yakalamak amacıyla çalışmalar yapılacağını kaydetti. Internet altyapısının güçlü ve hızlı bir şekilde çalışmasının turizm ve yüksek öğrenim sektörlerine katkı sağlayacağını dile getiren Atakan, Ar-Ge ve teknopark yasalarının Meclis’ten geçtiğini anımsattı. 2017-21 Karayolları Master Planı’na değinen Atakan, şehirler arası yollarda ara emirlerden kaynaklanan sorunların büyük ölçüde aşıldığını, gecikmelerin artık giderilip eyleme dönüşeceği, ulaşım sorunlarının çözüleceği bir döneme girileceğini belirtti. ERCAN’DA YOLCU HEDEFİ 5 MİLYON Ercan Havalimanı’nda 20-21 yılları için 5 milyon yolcu hedefi bulunduğunu söyleyen Atakan, Gazimağusa ve Girne Limanları’nın yeniden yapılandırılacağını ve hedefin 1 milyon yolcunun da denizden gelmesi olarak belirlendiğini kaydetti.