Uluslararası Final Üniversitesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Nezahat Doğan’ın akademik bir dergi olan Agricultural Economics dergisinde yayınlanan makalesinde, sera gazı salınımının sebeplerinden biri olan tarım sektöründe bazı düzenlemelerle Türkiye’de sera gazı salınımının en aza indirilmesi için önerilerde bulunuldu. “Türkiye Örneğinde Tarım ve Çevresel Kuznet Eğrileri: ARDL ve sınır testi kanıtı” başlıklı makalesinde Doğan, tarım sektöründe ürün çeşitliliğine gidilmesi, tarım yönetim modelleri oluşturulması, enerji tasarrufu için yakıt tüketiminin azaltılması ve enerji tasarruflu makinaların kullanılması, bölgesel özelliklere göre ürün çalışmalarının yapılması gibi yollarla tarımsal kaynaklı sera gazı salınımının azalabileceği gibi öngörülerde bulundu. ÇALIŞMANIN AMACI, TARIM SEKTÖRÜNÜN VE EKONOMİK KALKINMANIN KARBONDİOKSİT EMİSYONUNU ETKİLEYİP ETKİLEMEDİĞİNİ İRDELEMEK UFÜ öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Nezahat Doğan’ın “Agriculture and Environmental Kuznet Curves in the Case of Turkey: evidence from the ARDL and bounds test” (Türkiye Örneğinde Tarım ve Çevresel Kuznet Eğrileri: ARDL ve sınır testi kanıtı) adlı makalesi Agricultural Economics dergisinin atmış ikinci sayısında yayınlandı. Türkiye tarımının karbondioksit emisyonu üzerine etkisini irdeleyen bilimsel çalışmanının amacı, Türkiye tarım sektörünün ve ekonomik kalkınmanın karbondioksit emisyonunu etkileyip etkilemediğini irdelemekti. Bu amaçla kuznet eğrileri modeli yaklaşımına göre yorumlanan veriler sonucunda, Türkiye örneği için, kirlilik oranı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin tersU şeklinde olduğu, yani ekonomik büyümenin erken evrelerinde kaynak kullanımında çevreye duyarlılığın daha az olduğu saptanırken, belli bir üretim seviyesinden sonra yaşam kalite ve standartlarının da iyileşmesiyle kirlilik oranında düşüş olacağı ortaya kondu. Bununla beraber tarım sektörünün ise kirlilik oranında düşüşe sebep olduğu tespit edildi. İlgili makale de bunun ülkelere, yetiştirilen ürünlere, ve ormanlık arazilerin tahrip edilip edilmemesine göre farklı sonuçları olabileceğine de değinildi. Bu alandaki çalışmalar günümüzde iklim değişiklikleri ve sera gazlarının sebep olduğu küresel ısınma başlıklarıyla irdelenmektedir. TARIM VE DOĞA KARŞILIKLI ETKİLEŞİM İÇİNDE Doğan makalesinde, küresel ısınma, kuraklık gibi faktörlerin tarıma olumsuz etkisi olabileceği gibi, bunun yanında tarımın da, fosil yakıtların, kimyasalların, böcek ilacı ve gübre ile enerjinin dolaylı olarak kullanılmasından dolayı, çevreye zararlı etkileri olabileceğini de değerlendirmiştir. Ayrıca tarım sayesinde doğal yaşam alanlarının oluşturulması ve fotosentez yoluyla atmosferdeki oksijen üretiminde artış gibi faktörlerin olumlu etkenler olarak ortaya çıkabileceği de vurgulanmıştır. ÇEVRE İÇİN ÖNERİLER Ortaya konan verilerin değerlendirilmesi sonucunda, tarımsal kaynaklı sera gazı salınımının daha da azaltılabilmesi için önerilerde bulunulan makalede, tarım sektöründe ürün çeşitliliğine gidilmesi, tarım yönetim modelleri oluşturulması, kimyasal kullanımının ve yakıt tüketiminin azaltılması, enerji tasarruflu makinaların kullanılması, bölgesel özelliklere ve ürünlere göre çalışmaların yapılması gibi uygulamalarla hem enerji tasarrufu sağlanabileceği, hem de sera gazı salınımlarının en aza indirilebileceği vurgulanmıştır.