Tüm dünyayı etkisi altına alan ve bugüne kadar 2.5 milyon kişinin etkilendiği küresel pandemi, şu ana kadar sadece küçük ve izole ada ülkelerinin yanı sıra Yemen ve dışa kapalı Kuzey Kore'de görülmedi.
Kabul etmeliyiz ki bulaşın çoğalmasında insan hareketleri ve yoğunluk önemli bir etken. Sosyal mesafe yani.
Maldivlerde ölü sayısı 0.
Nüfus yoğunluğu km 2 ‘ye 1105 gibi yüksek bir değer olan bu ülkede vaka sayısı düşük.Hastalığa 35 kişi yakalanmış . 16 kişi iyileşmiş ve ülkede bu hastalıktan ölüm yok.Sıfır.
Ve Dikkat.
Bu Güney Asya ülkesinde virüs tespit edilen tüm kişiler yabancı.Bunlardan bir kısmı turist, bir kısmıda göçmen işçiler.Yerli halktan virüs vakası yakalanan yok.
1200 adadan oluşan bu yerde nüfusun 281 adaya dağılmış olmasıda buna etken diye düşünülebilir.
Yada Yemende olduğu gibi ada halkının kirli yaşantıya bağışıklık kazanmış olması ?
Peki tüm bu veriler hava sıcaklığının 32 derece olmasından kaynaklanmış olamazmı?
Hava sıcaklığı vakaların artamamasında ve dolayısı ilede ölüm riskinin azalmasında rol oynamış olamazmı?
Faroe Adaları nüfus yoğunluğu 44 , sıcaklık 7 derece, ölüm 0.
Ama Ülkenin nüfusu sadece 50 bin.
Burada belli ki nüfus yoğunluğu en etkili factör.Ama hava sıcaklığınıda yabana atmamak lazım diyorum.
Türkiyeye de bakalım isterseniz. Şehirlerine .
Çünkü her şehri neredeyse bizim KKTC nüfusudan fazla.
Mesela Orduda nüfus yoğunluğu km karede 127 kişi, ölüm 0.
Giresunda nüfus yoğunluğu 66 ,ölüm 1, sıcaklık her ikisindede 11 derce civarı
Buralarda belli ki yoğunluk önemli olmuş.
Erzurumda nüfus yoğunluğu 33, sıcaklık 12 ,ölüm 0
Hakkaride nüfus yoğunluğu 39 ,sıcaklık 9, ölüm 0
Buralarda açık seçik belli ki nüfus yoğunluğu etkili.
Urfada ise bana göre hem sıcaklık hemde nüfüs yoğunluğu önemli faktör olmuş.
Km kareye düşen kişi sayısı 107, sıcaklık 23, ölüm Urfada da 0
İzmirde nüfus yoğunluğu 363, sıcaklık 20, ama 1105 vaka ve 18 ölüm var.
İstanbulda km kareye 2929 kişi düşüyor.Sıcaklık 18, ölüm 117.
Açıktır ki kalabalık yerleşkelerde vaka ve ölüm sayısı artıyor.
Zonguldak nüfus yoğunluğu 107 .Hava sıcaklığı 16 derece ve 18 ölüm var.
Oradaki durum biraz farklı.
Mesela İstanbuldan sonra km 2’ye 528 ile en çok nüfus yoğunluğu olan Kocalinde 500 vaka ve 7 ölüm var iken Zonguldak nüfus yoğunluğu ondan çok daha az olmamasına rağmen vaka yoğunluğu bakımından da İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli ve Sakarya'nın ardından 6. sırada bulunuyor.
Yukarıda nüfus yoğunluğu ile ilgili deminden beri konuştuğumuz durumlarada aykırı bir durum olduğu ortada.
Biraz araştırınca sebebi ve acı tablo ortaya çıkıyor tabii.
5 kilometre karelik alanda kömür tozu püskürten 7 termik santral nedeniyle şehirde yaşayanların yüzde 60’ı akciğerler hastalığından muzdarip.
Zonguldakta bu santraller yıllarca baca filtresiz çalıştı ve sağlığa zarar verdi. nedeniyle ölen kişi sayısı son 10 yılda yüzde 54, solunum yolu ölümlerinde ise yüzde 87 artış var.
Aklıma Esentepedeki ve Aksanın filtresiz bacasından yıllardır havaya kara dumanlar yayan elektrik santralleri gelmedi dersem yalan olur.
Zonguldakta Corona virüsü, solunum yolu rahatsızlığı olanları daha çabuk etkileyip yayıldığı içinde nüfusuna oranla Coronadan ölüm sayısında birinci sırada bulunuyor.
Salgına karşı ülkenin en korunmasız şehrinde, grizudan sonra şimdi de virüs öldürüyor.
İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Erk te bunu teyid eden bir açıklama yapmış;Araştırıken gözüme çarptı.
İstanbul, İzmir ve Ankara’da virüsün yayılma nedeni nüfus yoğunluğu, nüfus hareketliliği ve yurtdışından gelen ziyaretçiler demiş.
Kovid-19 rakamlarında dikkat çeken şehirler arasında Kocaeli 410, Bursa 135 ve Tekirdağ 101 vaka olarak yer alıyor. İstanbul’un yanı başındaki üç sanayi şehrinde nüfus hareketliliği vaka sayılarını artıran neden.
İnsan kalabalıkları yani.
Amerikada da benzer durumlar sözkonusu.
Mesela nüfus yoğunluğu 10430 olan New Yorkta sıcaklık 4 derece ölü sayısı 12000 civarı.
Californiya 6500 km 2 ye düşen nüfus var ve ölü sayısı bununla doğru orantılı 985.
En az nüfus yoğunluğuna sahip 1.9 olan Wyomingte sıcaklık 5 ölü sayısı 2.
Bir diğeri olan Vermont.
Yalnız nüfusu 624000 olan Vermontta nüfus yoğunluğu km kareye 24 iken ölü sayısının 24 olması açıkçası ortaya koyduğumuz nüfus yoğunluğu ile ilgili nedenlere ters bir durumu bulunuyor gibi görünüyordu.
Zonguldak gibi oda beni şaşırtmıştı.
%19.9 ölüm hiçbir istatistiki veri ilede uyuşmuyordu.
Türkçe arama sitelerinde Vermontla ilgili daha detaylı bilgilere ulaşamadığım için birazda İngilizce sitelerde arama yaparak konuyu daha derinlemesine araştırmak istedim.
Acaba Vermontun herhangi bir ilçesindeki nüfus yoğunluğumu fazla ondan kaynaklanıyor olabilir diyede ilçelerine bir göz attım.
Farklı durum görünmüyordu.
Mesela Nüfus yoğunluğu 102 ile en fazla yoğunlupa sahip olan Chittendend’ te bile farklı bir durum görünmüyordu.
Biraz daha derinlemesine araştırınca Vermonttaki durumun şehrin genel sağlık durumu ile ilgili olduğu ortaya çıktı.
Şehirde mortalide nispeten yüksek bir durum sözkonusu.
ilçede intiharın çok olduğu ,genç ve orta yaş kesiminde uyuşturucu ve organ hastalığının aşırı fazla olduğu yıllar içinde tesbit edilmiş.
Ayrıca bu ilçede ortalama yaşam süresi yapılan bir çalışmaya göre 25-65 yaşları arasında.
Yani uyuşturucu ve organ rahatsızlıkları bu virüse daha kolay yakalanmada ölümlerin artmasındaki en büyük etken olmuş.Zaten ilçedeki intiharların fazlalığıda buradaki kötü yaşam şartlarına ışık tutar nitelikte.
Böyle bir durumda nüfus yoğunluğunun etkisi doğal olarak 1.faktör olmaktan çıkıyor zaten.
Bu düşmanla savaşmada da en önemli silahımız olan sağlığımız her zaman olduğu gibi yine öne çıkıyor.
Devam edeceğiz……..
