Yarın Cumhuriyet Meclisi’nde görüşülmesi beklenen, Bilişim Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle bilişim sistemine veya bilişim verisine hukuka aykırı şekilde erişmek, müdahale etmek, verileri bozmak, silmek, değiştirmek, engellemek suç sayılacak; bilişim suçu işleyenler hapislik, para veya hem hapislik hem de para cezasına çarptırılabilecek. Yasada, asgari ücretin 6 katından 200 katına kadar para cezası, 1 yıldan 10 yıla kadar hapis cezası verilecek suçlar da belirlendi. En ağır ceza çocuk pornografisiyle bağlantılı suçlara verilecek. Bu suçla ilgili öngörülen hapis cezası 15 yıl. BASIN İÇİN DE DÜZENLEME VAR…HABER SİTELERİNE KÜNYE BİLGİSİ ZORUNLULUĞU GETİRİLİYOR Yasada basın için de düzenleme söz konusu. İnternet üzerindeki tüm haber sitelerine künye bilgisi zorunluluğu getirilecek. Künyesiz haber sitelerine erişim engellenebilecek. Yer sağlayıcıları şikayetler için uyar/kaldır sistemi kuracak. Bu düzenleme konunun yargıya taşınmadan çözülebilmesini öngörüyor. Bilgisayar sistemlerine ve servislerine yetkisiz erişim, bilgisayar sabotajı, bilgisayar yoluyla dolandırıcılık, sahtecilik, yazılımın izinsiz, kişisel verilerin kötüye kullanımı, sahte kişi oluşturarak kişi taklidi yapma, yasadışı yayın, terörist faaliyetler, çocuk pornografisi, hacking, fikri haklara, yazılım ve veri tabanı üzerindeki haklara yönelik ihlaller bilişim suçu kapsamında olacak. Onur zedeleyici, kişiye doğrudan ya da dolaylı fiziksel veya zihinsel olarak zarar verme kastiyle yapılan yayınların erişimi engellenebilecek. Bunun için mahkeme kararı gerekecek ancak terörizm; çocuk pornografisi ve yasa dışı bahis gibi istisnai durumlarda mahkeme kararı olmaksızın bu konuda yetkili kurum olan Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Kurumu (BTHK) yayınlara erişimi durdurabilecek. Kişisel ve mahrem verilerin kaybedilmesi veya yasaya aykırı olarak elde edilmesi veya yayımlanması gibi özel hayatın gizliliğinin ihlali durumunda da mahkemeye kararıyla erişim engellenebilecek. Mahkeme kararını orantılık ilkesi çerçevesinde verecek. Erişimin engellenmesiyle sağlanması beklenen yarar, engellenmemesi halinde yaratacağı zarar değerlendirilecek. Bir kişinin menfaatini veya küçük bir zümrenin çıkarlarını korurken, birçok kişiyi mağdur etmesi ihtimali bulunan bir konuda erişimin engellenmesi kararı verilemeyecek. Erişimin, temel hak ve özgürlüklerin Anayasaya aykırı şekilde sınırlanması sonucunu doğuracak biçimde engellenmesi kararı da verilemeyecek. HASİPOĞLU TAK’A KONUŞTU: “YASAL BOŞLUK NEDENİYLE POLİS HİÇBİR MÜDAHALEDE BULUNAMIYORDU” Bilişim Yasa Tasarısı’nın görüşülüp oy birliğiyle kabul edildiği Hukuk Siyasi İşler ve Dışilişkiler Komitesi’nin Başkanı Oğuzhan Hasipoğlu Türk Ajansı Kıbrıs’a (TAK) açıklamalarda bulundu. Hasipoğlu, “Yasal boşluk nedeniyle polis hiçbir müdahalede bulunamıyor, bilişim suçlarıyla ilgili şikayete gidenlere ‘yasa yok’ deniyordu. Erişimi engelleyecek yetkili kurum yoktu. Şimdi BTHK erişimi engelleyecek yetkili kurum olacak. İfade özgürlüğü kısıtlanacak endişesi olmamalı. Yasada hangi hallerde erişimin engelleneceği belirtildi. Temel hak ve özgürlüklere dokunulamaz. Kişisel ve mahrem verilerin kaybedilmesi veya yasaya aykırı olarak elde edilmesi veya yayımlanması gibi özel hayatın gizliliğinin ihlali durumlarında da mahkeme kararıyla erişim engellenebilecek” dedi. İnternet ortamının dinamik yapısı gereği kişisel verilerin korunması daha zor hale geldiğini de belirten Hasipoğlu, “Amacımız insanlarımızın özgür ortamda, güvenli alanda bilişim teknolojilerinden yararlanabilmesini, hizmet alabilmesini veya verebilmesini sağlamak” şeklinde konuştu. Oğuzhan Hasipoğlu, yasanın bilişim sistem, ağ ve verilerinin gizliliğine, doğruluğuna ve ulaşılabilirliğine zarar verici faaliyetlerde bulunulmasını, bunların kötüye kullanılmasını engelleyecek usul ve esasları düzenlediğini de söyledi. Yasada, içerik, yer, erişim ve toplu kullanım sağlayıcılarıyla internet haber sitelerinin yükümlülük ve sorumluluklarıyla ilgili düzenlemeler de olduğunu kaydeden Oğuzhan Hasipoğlu, haber sitelerinin tümüne iletişim bilgisi bulundurma zorunluluğu getirileceğini belirtti. Hasipoğlu, BTHK’nın künyesiz haber sitelerine erişimi engelleyebileceğini söyledi. Fikri haklara, yazılım ve veri tabanı üzerindeki haklara yönelik ihlallerle ilgili kuralların bu yasa yürürlüğe girdikten 3 yıl sonra uygulanacağını belirten Hasipoğlu, “Amaç, telif haklarına yönelik ihlaller konusundaki mevzuatın tamamlanmasına olanak sağlamak. Bir geçiş dönemi öngördük” dedi. Oğuzhan Hasipoğlu, Bilişim Suçları Yasası’nın yürürlüğe girmesiyle Ceza, Basın ve Telif hakları gibi ilgili diğer yasalarda da değişiklik yapılması gerektiğini söyledi. HANGİLERİ BİLİŞİM SUÇU? Hasipoğlu, bilişim sistemine veya bilişim verisine yetkisiz, izinsiz veya suç oluşturacak şekilde girip müdahale edenlere para ve hapislik cezası verilebileceğini söyledi. Dolandırıcılık veya başkalarını kandırmak amacıyla sahte site kuran, menfaat elde etmek için bilgi verip alan kişilerin de suç işlemiş sayılacağını kaydeden Oğuzhan Hasipoğlu, “Kredi kartlarında veya banka kartlarında sahtecilik yapanlar da ceza alacak” dedi. POLİS SORUŞTURMASI KAPSAMINDA EL KONAN TELEFON YA DA BİLGİSAYAR VERİLERİ MAHKEME KARARI OLMADAN İNCELENİP KOPYALANAMAYACAK Bilişim sistemlerinde ve yazılımlarında arama kopyalama ve el koyma faaliyetlerinin polis tarafından yapıldığını ancak tasarıda bu konuyla ilgili de düzenlemeye gittiklerini ifade eden Hasipoğlu, “El konan bilişim sistemi veya verilerinin incelenmesi ve verilerin kopyasının alınması mahkeme kararı olmaksızın yerine getirilemeyecek. El konulan bilişim sistemleri veya bilişim verileri, davanın açılmasından itibaren 3 ay içerisinde sahibine iade edilecek. Bu süre mahkeme tarafından en fazla 6 ay daha uzatılabilecek” açıklamasında bulundu. İÇERİK, YER, ERİŞİM VE TOPLU KULLANIM SAĞLAYICILARIYLA İNTERNET HABER SİTELERİNE YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMELERİ İÇİN 18 AY SÜRE İçerik, yer, erişim ve toplu kullanım sağlayıcılarıyla internet haber sitelerinin yükümlülük ve sorumluluklarıyla ilgili düzenleme konusunda da bilgi veren Oğuzhan Hasipoğlu, şunları ekledi: “Her türlü bilgi ve veriyi üreten içerik sağlayıcıları kullanıma sunduğu içerikten sorumlu tutulacak. İçeriklerin sunulacağı ortamı sağlayan yer sağlayıcılar ise, kendisine ait olmayan içerikten sorumlu olmayacak. Ancak yer sağlayıcılar içerikle ile ilgili olarak, kişilerin kendilerine şikayet başvurusu yapabileceği bir ortamı hazırlamakla yükümlü olacak. Uyar/kaldır adı verilen bu sistemle şikayete konu verilere işlem yapılacak. Erişim sağlayıcıları olarak tanımlananlar internet servis sağlayıcıları erişimini sağladığı içerikten sorumlu olmayacak ancak yasa gereği, trafik verilerini tutmak ve ayrıca erişim engellenmesi kararlarını yerine getirmekten sorumlu tutulacak. Belirli yerlerde belirli süre için kişilere internet sağlayan kişiler olan toplu kullanım sağlayıcıları internet kullan kişilerin suç işlemesi durumunda yapılacak soruşturmada suçluyu bulmak için ihtiyaç duyulan bilgilerin tutulmasından sorumlu olacak. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette olan yer, erişim ve toplu kullanım sağlayıcıları ile internet haber siteleri bir buçuk yıl (18 ay) içinde sorumluluklarını yerine getirmekle yükümlü olacak.” ERİŞİMİN ENGELLENMESİ KARARI İÇİN CEZA YA DA HUKUK DAVASI AÇILABİLECEK Ceza ve hukuk davalarıyla erişimin engellenmesi kararı verilebileceğini belirten Hasipoğlu, sürecin nasıl çalışacağını şu sözlerle anlattı: “Erişimin engellenesi kararını sadece mahkeme verebilecek. KKTC mevzuatı kapsamında suç oluşturan içeriklerin önlenmesi için polis, suç oluşturmayan ancak mağduriyet yaratan içeriklerin önlenmesi amacıyla ilgili kişi veya kurum Mahkemeye başvurabilecek. Erişimin engellenmesi kararı önemli bir zararın meydana gelmesini önlemek için verilebilecek. Erişimin engellenmesi kararı hukuka aykırılığın erişim engeli dışında başka bir tedbirle bertaraf edilmeyeceği açık olan hallerde verilecek, orantılılık ilkesi dikkate alınacak. Erişimin engellenmesi kararıyla sağlanması beklenen yararla ihtimal dahilindeki zarar değerlendirilecek. Bir kişinin menfaatini veya küçük bir zümrenin çıkarlarını korurken, birçok kişiyi mağdur etmesi ihtimali bulunan bir konuda erişimin engellenmesi kararı verilemeyecek. Temel hak ve özgürlüklerin Anayasa’nın 11’inci maddesine aykırı şekilde sınırlanması sonucunu doğuracak biçimde de erişimin engellenmesi kararı verilemeyecek.” GECİKMESİNDE SAKINCA BULUNAN HALLERDE MAHKEME KARARI OLMAKSIZIN BTHK ERİŞİMİ ENGELLEYEBİLECEK Oğuzhan Hasipoğlu, terörizm; çocuk pornografisi; Müşterek Bahis Tüzüğü uyarınca izinlendirilmiş olanlar haricindeki elektronik bahisler; KKTC Bankacılık Yasası’na aykırı olarak bankalara veya müşterilerine ait sırları açıklamakla sınırlı olmak üzere gecikmesinde sakınca bulunan hallerde mahkeme kararı olmaksızın BTHK tarafından erişimin engellenmesi kararı verilebileceğini ifade etti. Hasipoğlu, “Bu halde, erişimin engellenmesini takip eden 24 saat içerisinde mahkemeye başvurularak erişimin engellenmesi kararı alınması koşulu olacak aksi halde erişim engeli kaldırılacak” dedi. KÜNYESİZ HABER SİTELERİ KONUSUNDAKİ BAŞVURU ADRESİ BTHK İnternet haber siteleri Genel Yayın Yönetmeni veya diğer sorumluların ismini, yayın merkezinin adresini ve iletişim bilgilerini künyesinde bulundurmakla yükümlü olacağını da yineleyen Hasipoğlu, “BTHK, yazılı başvuru üzerine künyesiz haber sitelerine erişimi kaldırabilecek ancak bundan şikayetçi olan kişinin 2 iş günü içinde mahkemeye başvurması gerekecek. Eğer başvurmazsa erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden kalkacak” açıklamasında bulundu. CEZALAR NE OLACAK? Komite Başkanı Oğuzhan Hasipoğlu, bilişim sistemine veya bilişim verisine hukuka aykırı şekilde erişmenin, müdahale etmenin, verileri bozmanın, silmenin, değiştirmenin, engellemenin asgari ücretin 10 katından 20 katına kadar para cezası 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası veya hem para hem hapis cezasına neden olabileceğini söyledi. Hasipoğlu, bilişim verisi üzerinde sahtecilik yapanların, bilişim sistemi aracılığıyla dolandırıcılık yapanların asgari ücretin 100 katından 200 katına kadar para, 8 yıldan 10 yıla kadar da hapis cezası alabileceğini kaydetti. Oğuzhan Hasipoğlu, başkasına ait banka, hesap, kredi kartı veya müşteri bilgilerini ele geçirerek bundan menfaat sağlayanların da asgari ücretin 120 katına kadar para cezasına veya 10 yıla kadar hapis cezasına veya her iki cezaya da çarptırılabileceğini aktardı. Bilişim sistemleri aracılığıyla bir fikri, sanat eserini izinsiz şekilde çoğaltmanın, değiştirmenin, dağıtmanın, satmanın, yayımlamanın suç sayılacağını vurgulayan Hasipoğlu, bu suçu işleyenler asgari ücretin 6 katına kadar para cezasına veya 1 yıla kadar hapis cezasına veya her iki ceza birden verilebileceğini belirtti. “ÖNEMLİ BİR YASAL BOŞLUK DOLDURULACAK…” Hükümet değişiklikleri ve görüş birliği sağlamaması nedeniyle tasarının uzun zamandır komitede beklediğini de anımsatan Hasipoğlu, “Yaklaşık 5 yıldır tartışılan, tasarının komiteden oy birliği ile geçirilmesi önemli. Ülkede önemli bir yasal boşluk doldurulacak. Bilişim suçlarını işleyen ve ciddi mağduriyetler yaratan kişiler profesyonel” dedi. Haber: Rahme Çiftçioğlu Fotoğraflar: Hüseyin Sayıl