Günümüzde sokakta oynamaya fırsat bulamayan, bu boşluğu da evde bilgisayar başında geçiren çocukların sporla uğraşması çok daha önemli hale geliyor. Spor alışkanlığının çocuklara ebeveynler tarafından kazandırılması gerektiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ebru Gözer, “0-1 yaş, refleksif hareketler; 1-2 yaş, ilkel hareketler; 2-6 yaş, temel hareketler dönemi; 7-12 yaş ise sporla ilgili dönem olarak ayrılmıştır” dedi. Dr. Gözer, 7-12 yaş döneminde temel becerilerine hız kazandırma, daha akıcı olma, ip atlama ve taş sektirme gibi tipik geçiş hareketlerini sergilediklerini belirterek bu dönemde daha karmaşık spor türlerinin seçilmeye başlanabileceğini söyledi. Bu dönemin bir spor branşına odaklanma ile spor becerilerini uygulama evresi olduğunu dile getiren Dr. Gözer bu yaşlarda kuvvet, dayanıklılık, hız ve denge gibi özelliklerin gelişmeye başladığını ve fiziksel performansın giderek arttığını anlattı.
Ergenlik öncesi döneminde, çocuğun ilgisi de dikkate alınarak atletizm, jimnastik, yüzme ve kayak gibi sporların daha uygun olacağını belirten Dr. Gözer “Bu sporlara ait temel hareket formların yapılandırılması ve teknik becerilerinin geliştirilmesi fizyolojik gelişime daha uygun olarak olur” dedi. Dr. Ebru Gözer yaşlara göre yapılacak spor türlerini şöyle sıraladı;
· Jimnastik: 4 - 6 yaş
· Yüzme: 5 - 6 yaş
· Tenis: 7 - 8 yaş
· Basketbol: 9 - 10 yaş
· Voleybol: 10 - 12 yaş
· Su Topu: 10 - 12 yaş
· Hentbol: 10 -12 yaş
· Atletizm: 10 - 16 yaş
· Kürek: 11 -14 yaş
· Okçuluk: 12 -14 yaş
· Futbol: 12 - 14 yaş
· Boks: 13 -15 yaş
· Halter: 14 - 15 yaş
Spor öncesinde yemek yedirmeyin
Çocuğun yaşına ve fiziksel aktivitesine göre bir beslenme planı yapılması gerektiğini söyleyen Dr. Gözer, egzersizden 1 saat önce hafif bir yemek yenmesini önerdi. Aç ya da tok olmanın performansı olumsuz etkileyeceğini hatırlatan Dr. Gözer, egzersiz öncesinde çocuklara kuruyemiş, peynirli bir tost gibi besinlerin yedirilebileceğini belirtti. Egzersiz sırasında ve sonrasında bol sıvı tüketmek gerektiğini anlatan Dr. Gözer, “Sonrasında meyve, kompleks karbonhidratlar tercih edilebilir. Şekerli besinler, trans yağlı yiyecekler sporcu beslenmesinde yer almaz. Proteinli yiyecekler ve süt ürünleri de düzenli spor yapan çocukların tüketmeleri gereken ana besin grubudur” dedi.
Spor özgüveni pekiştirir
Sporun fiziksel katkılarına değinen Dr. Gözer, “Bedenin esnek hale gelmesi ile temel becerilerin geliştirilmesi, dayanıklılık, denge, el-göz koordinasyonu ve çabukluk kazanımları sonucu motor yetenekler geliştirilmiş olur. Erken çocukluk ile başlayan aktiviteler daha organize spor aktivitelerini dönüştükçe bu beceriler hızla gelişir. Geç çocukluk döneminde güç ve enerji gerektiren egzersizlere başlanabilir. Postural gelişim olumlu yönde etkilenir. Yarışmalı ve takım oyunlarına hazır hale gelirler” dedi.
Sporun çocuklar üzerinde psikolojik etkilerinin de olduğunu söyleyen Dr. Gözer bu etkilerin basit kurallara uyma ile başlayıp, şarkı söyleme dans etme, oyunlara katılma ile kendini ifade etme ile çocuğun özgüveni pekiştirmesine yarayacağını belirtti. Dr. Gözer, sporun daha ileri yaşlarda grup ve mücadeleci oyunlar ile takım oyuncusu olma, liderlik, disiplin ve ödül sistemi ile sınır bilme, takım ruhu, sırdaşlık ve arkadaşlık gibi duygusal gelişimini etkileyecek özellikler kazanılmasına destek olacağını sözlerine ekledi.
Spor yapan çocuklar nelere dikkat etmeli?
· Düzenli spor yapan bir çocuğun fizyolojik gelişimini takip eden ekipte bir hekim bulunması bir zorunluluktur.
· Aynı yaştaki çocukların bilişsel düzeyi, fiziksel olgunluk be yetenekleri çok farklı olabilmektedir. Çocuğa, farklı aktiviteleri keşfetmesi için geniş zaman verilmeli, anne-baba veya yaşıtları bu konuda herhangi bir baskı yapmamalıdır.
· Antrenör veya eğitimci tarafından ortaya konan beklenti ve seçilen hedefler çocuğun gelişim düzeyine uygun olmalıdır.
· Çocuk ve ailesine doğru beslenme alışkanlıkları öğretilmeli ve önemi benimsetilmelidir.
· Çocukların vücut yüzey alanları erişkinlere göre fazladır. Bu nedenle çevre ısı ve ortam değişikliklerinden etkilenirler. Çok terlemezler. Ortam ısısı yüzme gibi sporlarda dikkatli ayarlanmalıdır. Ortam sıcak ise molalar ve su takviyesi yapılmalıdır.
· Su sporları ile ilgilenen çocuklarda kulak iltihapları sık görülebilmektedir. Bu nedenle silikonlu tıkaçlar kullanılabilir.
· Egzersizler sırasında hareketlerin çok yönlü olmasına dikkat edilmelidir.
Johns Hopkins Medicine Hakkında
Johns Hopkins Medicine, Johns Hopkins Üniversitesi Tıp Fakültesi hekimlerini ve bilim adamlarını, Johns Hopkins Sağlık Sisteminin organizasyonları, sağlık profesyonelleri ve tesisleri ile birleştirmektedir. Johns Hopkins Medicine’ın misyonu, tıbbi eğitim, araştırma ve klinik bakım standartlarını mükemmelleştirerek toplumun ve dünyanın sağlığını daha iyi bir seviyeye çıkartmaktır. Farklı ve kapsamlı olan Johns Hopkins Medicine, Johns Hopkins Hospital’ın 1889’daki açılışından bu yana, sağlığı korumak için hekimlerin ve tıbbi bilim adamlarının biyomedikal araştırmalar ve tıbbi bilgilerin uygulanması konularındaki eğitimlerinde uluslararası liderlik sağlamıştır.
Editör: TE Bilisim
