19. yüzyıl sonlarında, batı tarzı Kıbrıs Türk Mizah Edebiyatı’nın bilinen keskin zekâlı ilk ustası Ahmet Tevfik Efendi’nin çıkardığı bir mizah yayını olan “Akbaba” gazetesiyle ilgili detaylı bilgiler içeren ve Ankara’daki Gazi Yayınevi’nde basılan 795 sayfalık kitap, Kıbrıs Türk basın, kültür ve sosyal tarihine de ışık tutuyor.
Doç. Dr. Soyalp Tamçelik kitapla ilgili açıklamasında, Akbaba gazetesiyle ilgili çalışmaları 3 yıldır sürdürdüklerini belirterek, Kıbrıs kültür ve basın tarihi için önemli olduğunu, farklı yöntemlerin uygulanmasıyla ilk kez böyle bir çalışma yapıldığını anlattı.
Kitabın “http://www.gazikitabevi.com.tr/TR/belge/1-30985/kibrista-mizah-gazetesigunumuz-turkcesine-aktarilmasi-v-.html” adresinden istenebileceği belirtildi.
Kitabın önsözünü yazan İsmail Bozkurt, kitabın toplumsal belleğe önemli bir katkı olduğunu vurguladı.
19. yüzyıl sonlarında, batı tarzı Kıbrıs Türk Mizah Edebiyatı’nın bilinen keskin zekâlı ilk ustası Ahmet Tevfik Efendi’nin çıkardığı bir mizah yayını olan Akbaba gazetesini irdeleyen Tamçelik ve Kasapoğlu’nun yeni kitabı dört bölümden oluşuyor.
Birinci bölümde “Basın ve Kıbrıs”, ikinci bölümde “Akbaba Gazetesi’nin Şeklî ve Analitik Özellikleri”, üçüncü bölümde “Akbaba Gazetesi’nin Günümüz Türkçesi’ne Aktarımı”, dördüncü bölümde ise “Akbaba Gazetesi’nin İçerik Analizi” yer alıyor.
Doç.Dr. Soyalp Tamçelik’in kitabın arka kapağındaki yazısı ise şöyle:
“Basın ile siyasal sistem arasındaki ilişki, çoğu zaman karmaşık ve tanımlanması oldukça güçtür. Ancak bu ilişkinin en belirgin yanı, ilgili ülkede veya kamuoyunda gündem belirlemiş olmasıdır. Bundan hareketle toplumsal, siyasal ve kültürel değişimin olumlu ya da olumsuz yönlerinin kayıt altına alındığı alanlardan birisi olan basının, Ada’da gündemin belirlenmesine ve toplumun iç dinamiklerine bakılmasına fırsat vermesi açısından önemlidir. Özellikle Kıbrıs Türk basınında mizah gazetelerinden biri olan Akbaba gazetesinin seçilmesi, dönemin sosyo-kültürel, sosyo-politik ve sosyo-ekonomik değişimin merkeze yansımasıyla ve bunun dışarıdan nasıl algılandığıyla ilgili çarpıcı bir örnek olmasından kaynaklanmaktadır.
Bu dönemde görülen ve Ada’da Yeni Osmanlılar hareketinin temsilcilerinden olan Ahmet Tevfik Bey, Türk toplumunun arasında ilk mizah gazetesi örneklerinde olan Kokonoz ve ardından çıkan Akbaba gazetelerini yayımlanmıştır. Ancak buradaki esas konu, aydınlanmacı düşünce sisteminin Kıbrıs Türk toplumu içinde yayılmasını ve sorgulayıcı zihniyetin gelişmesini sağlamak olmuştur. Bu nedenle Ahmet Tevfik, Ada’daki Türkler arasında ilk profesyonel gazeteci olma özelliğiyle ortaya çıkmış ve düşüncelerini bazen nesirle, bazen şiirle, bazen piyesle, bazen de fıkrayla anlatmaya çalışmıştır.
Özellikle bu dönem aydınlarının düşüncelerini aktarma aracı olarak kullandığı gazetelerle ve burada yer alan makalelerle, Ada’da yaşayan toplumların ve bireylerin kendi arasındaki ilişkilerin nasıl şekillendiğini ve ilgili konuları hangi zaviyeden değerlendirdiklerini görmek, heyecan verici olduğu kadar ufuk açıcı bir faaliyet olarak da değerlendirilmektedir.”
Editör: TE Bilisim
